Dağarcığınıza Hergün İki Söz

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

ırakgörür isim, gök bilimi Teleskop. teleskop -bu isim, gök bilimi Fransızca telescope Sonsuzdaki bir nesnenin gerçek görüntüsünü, içbükey bir aynadan yapılmış merceğinin odak düzleminde veren ve gök bilimiyle ilgili gözlemlerde kullanılan optik aygıt, gözlemci, ırakgörür: "Sanki teleskopla bakıyordum, o derece belirgin ve ışığı göz alan bir aydı bu."- R. H. Karay.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

oryantiring : İngilizce oryantiring (orienteering) sözü "Her türlü arazide harita ve pusula yardımıyla katılımcıların denetim noktalarını bulmaya çalıştıkları bir doğa sporu." anlamındadır. Bu söz yerine kullanılmak üzere yönbul karşılığı önerilmektedir.

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

kota isim, ekonomi Fransızca quota 1. Bir ülkede ithal edilecek malların çeşitlerini, oranlarını veya miktarlarını gösteren liste. 2. Bir ülkede ithal edilecek mallar için getirilen sınırlama. 3. Kuruluşlarda veya derneklerde bir gruba tanınan kontenjan sayısı. 4. sinema Bazı ülkelerde, sinemalarda belirli bir süre oynatılması zorunlu olan yerli film sayısının yabancı filmlere oranı.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

agnostik : Fransızca agnostik (agnostique) sözü felsefede "Tanrı'nın ve evrenin nereden türediğinin bilinmediğini ve bilinemeyeceğini ileri süren öğretiyi benimseyen (kimse)." anlamında kullanılmaktadır. Sözün bu kullanımı için Kurumumuzca bilinemezci karşılığı önerilmektedir

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

pimpirik-ği sıfat 1. Çok yaşlı ve güçsüz (kimse). 2. Gereksiz yere titizlik gösteren. 3. Kuşkucu. 4. mecaz Harap, bozuk, virane: "Üç katlı, tahtadan, pimpirik bir evdir burası."- S. Birsel.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

halüsinasyon : Fransızca halüsinasyon (hallucination) sözü ruh biliminde "Uyanık bir kişinin, kendi dışında var sandığı ancak gerçekte olmayan olguları algılaması, yaşaması." durumunda kullanılmaktadır. Bu yabancı söz için dilimizde sanrı karşılığı bulunmaktadır.

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

üç maymunu oynamak Gördüğü ve duyduğu bir olay hakkında görmemiş, duymamış ve söylememiş olduğunu belirtmek.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

epidemi : Fransızca epidemi (épidémie) sözünün tıptaki kullanımı için dilimizde salgın hastalık karşılığı bulunmaktadır.

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

geriatri isim, tıp Fransızca gériatrie Yaşlılık bilimi. yaşlılık bilimi isim, tıp Yaşlanma ile ilgili sağlık konuları üzerinde duran tıp dalı, geriatri.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

medya : İngilizce medya (media) sözü "1. Bildirişim, haberleşme veya komünikasyon olanaklarının sağlandığı ortam, 2. Toplumda sözlü veya yazılı haber alma olanaklarını sağlayan teknik araçlar." anlamlarını taşımaktadır. Kurumumuzca, sözün ilk anlamı için iletişim ortamı; ikinci anlamı için de iletişim araçları karşılıkları önerilmiştir.

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

civcivli sıfat 1. Civcivi olan. 2. mecaz Gürültülü patırtılı, telaşlı: "Mahallem sakindir ama civcivli de bir mahalledir."- S. F. Abasıyanık.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

final four : Batı kökenli final ve four sözlerinden oluşan final four sözü sporda "Dört takımın katılımı ile oynanan final maçları." anlamında kullanılmaktadır. Bu durum için dilimizdeki dörtlü final sözü final four karşılığı kullanılabilir.

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

idefiks sıfat, ruh bilimi Fransızca idee fixe Saplantı:
"Bu idefiks hastalığıyla sen hep yanlış görüyorsun."- H. R. Gürpınar.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

clearing : İngilizce kökenli bu söz ticarette "İki ülke arasında yapılan alışverişin karşılıklı olarak malla ödenmesi." anlamında kullanılmaktadır. Bu kavram için dilimizdeki takas sözü uygun bir karşılıktır

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

dipsiz kile, boş ambar Para, mal tutmayanın durumunu veya bir iş için boş yere uğraşıldığını anlatan bir söz: "Politika ne nankör bir meslek, ne dipsiz kile, boş ambar imiş."- R. H. Karay.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

agrandisman : Fransızca agrandisman (agrandissement) sözü "Fotoğraf ve resimlere boyut kazandırma işlemi." için kullanılmaktadır. Bu yabancı söz yerine dilimizde büyültme karşılığı bulunmaktadır.

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

yaşın yaşın zarf, halk ağzında Gizli gizli, için için, gizli saklı olarak: "Dost ben gidersem de yaşın yaşın ağlama / Bu muhabbet bize tez ayrılık getirir."- Pir Sultan Abdal.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

clip kart : İngilizce clip ve card sözlerinden oluşan bu birleşik yapı "Kişiyle ilgili birçok bilgiyi içinde barındıran kart." anlamında kullanılmaktadır. Bu söz için Kurumumuzca varlık kartı karşılığı önerilmektedir.

[Ali Can]

bu söylediklerinin hiçbirini bilmiyordum saol

[Remzi]

DAĞARCIĞINIZA HER GÜN İKİ SÖZ
E-POSTANI BİLDİR HER GÜN İKİ KELİME ADRESİNE GELSİN

Türk Dil Kurumu, elektronik posta adresini bildiren herkese günde iki kelimeyi, anlamı ile birlikte ücretsiz olarak gönderiyor. (ek tablo)

Aralarında gazeteciden yazara, öğrenciden polise her meslekten 45.000'i aşkın kişiye iki sözcük e-posta yoluyla gönderiliyor. Talep her geçen gün artıyor. Son yıllarda özellikle gençlerin kullandığı kelime sayısının azalmasını göz önünde bulundurarak alternatif çalışmalar üreten TDK, gençlerin İnternet'e olan ilgilerini değerlendirdi.

Kurum, ‘www.tdk.org.tr’ adresinden 'Dağarcığınıza Her Gün İki Söz' yazısına tıklayıp, elektronik posta adresini bırakan herkese anlamları ile birlikte her gün iki sözcük göndermeye başladı. TDK Sözlük Kolu uzmanları tarafından seçilen kelimelerin günün tarih ve önemiyle ilgili olmasına dikkat ediliyor. Örneğin cemrenin düşmesi ile birlikte e-postalara ‘cemre’, 29 Ekim’de ‘cumhuriyet’, Kurban Bayramı’nda ‘kurban’ sözü ile ilgili açıklayıcı bilgiler sunuluyor. Kelimelerin anlamlarının yanında gönderilen sözcüğün içinde geçtiği atasözleri ve deyimlere de yer veriliyor. Ayrıca, türü, söylenişi, vurgusu, yabancı kökenli ise Türkçeye hangi dilden geçtiği konularında bilgi veriliyor. Yabancı kelimelere bulunan Türkçe karşılıklar da e-posta sahiplerine bildiriliyor. TDK Başkanı Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın, halkın Türkçenin zengin söz varlığından yeteri kadar faydalanmadığını söylüyor. “Çok kısıtlı sayıda sözcük bilgimiz var.” eleştirisini yapan Akalın, Türk Dil Kurumu olarak amaçları doğrultusunda, teknolojiyi de kullanarak bu durumun önüne geçmek istediklerini belirtiyor. “Amacımız kişilerin söz varlığını geliştirmek ve Türkçenin zengin söz varlığından faydalanmalarını sağlamak.” ifadelerini kullanan TDK Başkanı Şükrü Halûk Akalın, e-posta adreslerini bırakanların sayısının her geçen gün arttığını kaydediyor.

Uyarılar
1. Bilgisayarlarında e-posta yazılımı (outlook vd.) yüklü olanlar Dağarcığınıza Her Gün İki Söz bağlantısını tıklayarak e-posta adreslerini gönderebilirler. Bilgisayarlarında e-posta yazılımı olmayanların ise e-posta hesaplarının bulunduğu sunucudan (yahoo, hotmail vd.) bilgi@tdk.org.tr adresine e-posta hesaplarını göndermeleri gerekmektedir.

2. E-posta hesaplarını Kurumumuza gönderdikleri hâlde "Dağarcığınıza Her Gün İki Söz" iletilerini alamayanların e-posta hesaplarının limitlerini, e-posta kutularının dolu olup olmadığını kontrol etmelerini,

3. E-posta hesaplarını değiştirenlerin eski e-posta hesaplarını da belirterek yeni e-posta hesaplarını göndermelerini,

4. E-posta grubundan çıkmak isteyenlerin, bu istediklerini belirten e-posta iletisi göndermelerini rica ederiz.

Türk Dil Kurumu



TÜRK DİL KURUMU
Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar
Elektronik Posta Hizmeti
Tarih: 05.04.2005
Gönderim Nu.: 316

[hayat61]

bu söylediklerinin hiçbirini bilmiyordum saol

Sözcükler TDK dan geliyor.Bir kısmını bende bilmiyorum.Öğrendiğim yeni bilgileri burada paylaşıyorum.
Sözcüklerle ilgili bilmediğiniz noktada tdk sayfasında bulunan sözlükleri çok yardımcı oluyor.tdk sözlük sayesinde kombi katalogunu çözdüm.
@RMZTS61 bilgi için teşekkürler.

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

onmak -ar (nsz) 1. Daha iyi bir duruma girmek, salah bulmak. 2. Eksiği kalmayıp gönül ferahlığına ermek, mutlu olmak, mesut olmak. 3. Hastalıktan, dertten kurtulmak, şifa bulmak, felah bulmak, iflah olmak.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

agnosi : Fransızca agnosi (agnosie) sözü ruh biliminde "Tanınan, bilinen varlıkları, görme, işitme vb. duyu organları yoluyla algılayamama durumu." için kullanılmaktadır. Bu söz için Kurumumuzca tanısızlık karşılığı uygun görülmektedir.

[hayat61]

Türkçe Sözlük'ten

kan alacak damarı bilmek Nereden veya kimden çıkar sağlanabileceğini bilmek.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

snack bar : İngilizce snack bar sözü "Müzik dinlenilen ve yemek yenilen eğlence yeri." için kullanılmaktadır. Bu söz için Kurumumuzca atıştırmalık karşılığı önerilmektedir.

[Remzi]

Türkçe Sözlük'ten

halk dili Halk ağızlarından ortak dile geçerek ortak dildeki karşılığı ile birlikte dile bir çeşni katmak üzere yaygın bir biçimde kullanılan ağız özelliklerinin bütünü.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

anartri : Fransızca anartri (anarthrie) sözü tıpta "Dilin iyi çalışmamasından ileri gelen söyleme güçlüğü." anlamında kullanılmaktadır. Bu söz için dilimizde dil tutukluğu karşılığı bulunmaktadır.