Cern'de Büyük Deney Başladı

[Çağatay Özmen]

Dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısı ´Büyük Hadron Çarpıştırıcısı´ (LHC), 13,7 milyar yıl önce meydana geldiği düşünülen Büyük Patlama'dan hemen sonraki başlangıç şartlarını oluşturarak maddenin sır perdesini aralayabilmek için çarşamba günü faaliyete geçiriliyor.

"AA R BCS -"BÜYÜK HADRON ÇARPIŞTIRICISI" ÇARŞAMBA GÜNÜ ÇALIŞIYOR -13,7 MİLYAR YIL ÖNCEKİ BÜYÜK PATLAMA'DAN SONRA ŞARTLAR OLUŞTURULARAK KAİNATIN SIR PERDESİ ARALANMAYA ÇALIŞILACAK -GÜNEŞTEKİNDEN 100 BİN KAT YÜKSEK SICAKLIK ELDE EDİLECEK -DÖRT TEMEL SORUYA CEVAP ARANACAK PARİS (A.A) - 08.09.2008 - Dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısı ´Büyük Hadron Çarpıştırıcısı´ (LHC), 13,7 milyar yıl önce meydana geldiği düşünülen Büyük Patlama'dan hemen sonraki başlangıç şartlarını oluşturarak maddenin sır perdesini aralayabilmek için çarşamba günü faaliyete geçiriliyor. Aralarında Türklerin de bulunduğu 5 binden fazla fizikçi ve mühendisin 10 yılı aşkın süredir üzerinde çalıştığı proje, son yılların en büyük bilim projesi olarak gösteriliyor.

Kısaca LHC olarak anılan laboratuvarı inşa eden Avrupa Nükleer Araştırma Kurumu (CERN) Genel Müdürü Robert Aymar, Büyük Hadron Çarpıştırıcısının "dünya görüşümüzü ve kainata bakışımızı değiştirebilecek sonuçlar üreteceğinden emin olduğunu" belirtti.
LHC, Fransa-İsviçre sınırında, Cenevre yakınlarında, yerin 100 metre altında 27 kilometrelik dairevi bir tünel olarak inşa edildi. Deney başladıktan sonra, tünel çevresinde bulunan 4 büyük algılayıcıdan ikisi Atlas ve CMS, "Higgs bozonunun izini sürecek." Bu parçacığın diğer bazı parçacıklara kütle kazandırdığı düşünülüyor. Bu deneyde Higgs bozonu tespit edilemezse teorik fizik alt üst olabilir.
CERN Müdürü Aymar, Higgs'den başka bilinenlerden çok daha ağır, çok daha fazla sayıda parçacık bulunacağını düşünüyor ve "Biz bu parçacıklara karanlık madde diyoruz" dedi. Aymar'a göre, LHC kainatın yüzde 23'ünü oluşturan bu karanlık maddenin "ne menem bir şey" olduğunun anlaşılmasını sağlayacak. Bilim adamlarına göre, evrenin yüzde 4'ü bildiğimiz maddeden meydana geliyor, kalan bölüm ise karanlık enerjiden ibaret.
LHCb adı verilen üçüncü algılayıcı ya da gözlem istasyonu, Büyük Patlama anında maddeyle eşit miktarda olduğu düşünülen antimaddenin nereye gittiğini bulmaya çalışacak. Alice algılayıcısı da kurşun iyonlarının çarpışmasıyla ilgilenecek ve kainatın ilk mikrosaniyeleri sırasında, daha protonlar oluşmadan ortaya çıkan "kuark ve glüon çorbasını" bir lahza için de olsa yeniden yaratmaya çalışacak. Çarşamba günü ilkin ilk ışın huzmesi için 100 milyar protonluk paketler hızlandırıcıya atılacak. Birincisinin tersi istikamette olacak şekilde ikinci demetin devreye sokulmasıyla çarpışma başlayacak.
-DÖRT TEMEL SORU-
Türkiye'nin de aralarında bulunduğu Avrupa ülkelerinin yanı sıra ABD, Hindistan, Rusya ve Japonya'nın da iştirak ettiği 3,76 milyar Avro'luk proje, minik parçacık fiziğinin yıllardır kafa patlattığı dört büyük soruya cevap bulmaya çalışacak. Bu sorular şunlar: Higgs bozonunu bulmak, süpersimetrinin sırrını ortaya çıkarmak, madde ve antimaddeyi anlamak ve Büyük Patlamadan hemen sonra saniyenin binde birindeki sürede ortaya çıkan şartları yeniden yaratmak.
-Higgs bozonu: İstikrarsız karaktere sahip parçacığa, adeta "ilahi parçacık" gözüyle bakılıyor, zira birçok araştırmacı bu parçacığı teorik olarak inceledi, ama şimdiye kadar hiç kimse onu göremedi. Bozon, onu 1964 yılında "tümdengelim" (dedüksiyon) yöntemiyle ortaya çıkaran İngiliz fizikçisi Peter Higgs'in adını taşıyor. Bozonun varlığını deneyle kanıtlamak, parçacık fiziğinde bilinenleri özetleyen "standart modelin" eksik halkasını bulmak anlamına gelecek.
Higgs bozonu, kütlenin nasıl kazanıldığının anlaşılmasını sağlayacak.
Bazı parçacıkların niçin kütleden mahrum olduğu da böylelikle anlaşılabilecek.
-Süpersimetre: Bu kavram, son yılların en esrarengiz keşiflerinden biriyle ilgili. Şöyle ki, görünen madde evrenin sadece yüzde 4'ünü oluşturuyor.
Kainatın yüzde 23'ü karanlık madde, kalan yüzde 73'ü de karanlık enerjiden teşekkül ediyor. Bu konunun aydınlatılması; karanlık maddenin, "nötralino" adı verilen süpersimetrik parçacıklardan oluştuğunu gösterebilecek.
-Madde ve antimaddenin esrarı: Enerji maddeye dönüşürken, bir parçacık ve zıt kutuplu elektrik yüküne sahip bir yansıması, bir başka deyişle antiparçacığı oluşuyor. Parçacık ve antiparçacık bir araya gelecek olursa birbirlerini yok ediyor ve enerji ortaya çıkıyor. Mantık, madde ve antimaddenin evrende eşit miktarda bulunması gerektiğini söylese de, antimadde nadir bulunuyor.
-Büyük Patlamadan sonra saniyenin binde birindeki şartları yeniden oluşturmak: O sırada madde, kuark ve glüonlardan oluşan bir çeşit "yoğun ve sıcak çorba" olarak ortaya çıktı. Çorba soğuyup yoğunlaşırken, kuarklar; protonlar, nötronlar ve diğer kompozit parçacıkları oluşturdu. LHC, ağır iyonları birbirleriyle çarpıştırarak bir anlık da olsa, Güneş çekirdeğindekinden 100 bin kat daha yüksek sıcaklık elde etmeye çalışacak. Bu çarpışmalar sırasında kuarklar ortaya çıkacak. Araştırmacılar, serbest kalan kuarkların maddeyi oluşturmak için ne şekilde ve nasıl birleştiklerini gözlemleyebilecek.
-SONSUZ KÜÇÜK VE SONSUZ BÜYÜK-
-LHC çarpıştırıcısı "hadron" ailesinden hidrojen protonlarını, ışık hızının yüzde 99,999'uyla 27 kilometrelik tünele fırlatacak.
-Yerin 100 metre altında saniyede 1 milyar proton çarpışması meydana gelirken, yer üstündeki 3 bin bilgisayar saniyede 100 kadar çarpışmayı analiz edecek. Toplanacak veriler, değişik ülkelerde CERN'le bağlantılı araştırma merkezlerine anında iletilecek.
-Tünel dünyanın en soğuk "buzdolabı" olacak, zira süper iletken mıknatısları eksi 271,3 dereceye kadar soğutuldu. Eksi 273,15 mutlak sıfır kabul ediliyor.
-Tünel boyunca sıralanan dört çarpıştırıcı devasa boyutlarda. En büyükleri Atlas, 25 metre çapında, 46 metre boyunda bir silindir. Ağırlığı 7 bin ton kadar. 3 bin kilometreyi bulan kablolarla sarmalanmış halde. Silindirin yerleştirilebilmesi için, 300 bin ton taş ve toprak kazıldı, 50 bin ton beton döküldü. Atlas, bir yıl içinde, dünyanın en büyük kütüphanesi olan Kongre Kütüphanesindeki 3 milyar kitaptakinden 160 kat fazla veri toplayacak.
-Proton huzmesi, 10 saatte tünel içinde 10 milyar kilometre kadar yol almış olacak ki, bu, Yer'den Neptün'e gidiş geliş mesafesine eşit. Tam yoğunluğa erdiğinde, her proton huzmesi, saatte 1600 kilometre hız yapabilen bir otomobil için gerekli enerjiyi üretir hal gelecek. -Çarpışmalar 14 "tera elektron volt" enerji ortaya çıkaracak. Bu, çok yoğun enerji demek. Bu sayede bir an için de olsa, Güneş'tekinden 100 bin kat fazla sıcaklıklar elde edilebilecek

[Gökhan Öz]

İnşallah bir hata yapmazlar Güneş'tekinden yaklaşık 100.000 kat daha fazla ısı meydana gelecek insan düşünemiyo bile.Helal olsun bizim profesörler elektrikli sobanın ısısı kadar enerji çıkaramıyolar yine izleyici kalacağız.

[Şeykan]

Kaynağı belirtebilirmiyiz acaba ?

-Yerin 100 metre altında saniyede 1 milyar proton çarpışması meydana gelirken, yer üstündeki 3 bin bilgisayar saniyede 100 kadar çarpışmayı analiz edecek


benim bir kaynakda okuyup aklımda kalan bilgide ise protonların pas geçme olasılığı da var yani çapışamama yukarda aksine 1 milyar protonun birbiri ile çarpışmasından bahsediliyor.çarpışma gerçekleşmediğinde ise deneyin bir anlamı kalmıyor

[Çağatay Özmen]

Kaynağı belirtebilirmiyiz acaba ?

-Yerin 100 metre altında saniyede 1 milyar proton çarpışması meydana gelirken, yer üstündeki 3 bin bilgisayar saniyede 100 kadar çarpışmayı analiz edecek


benim bir kaynakda okuyup aklımda kalan bilgide ise protonların pas geçme olasılığı da var yani çapışamama yukarda aksine 1 milyar protonun birbiri ile çarpışmasından bahsediliyor.çarpışma gerçekleşmediğinde ise deneyin bir anlamı kalmıyor

Kaynak skyturkonline

[Çağatay Özmen]

İnşallah bir hata yapmazlar Güneş'tekinden yaklaşık 100.000 kat daha fazla ısı meydana gelecek insan düşünemiyo bile.Helal olsun bizim profesörler elektrikli sobanın ısısı kadar enerji çıkaramıyolar yine izleyici kalacağız.

Bizden de bilimadamları var Odtü profesörleri 2 kişi

[Gökhan Öz]

Bizden de bilimadamları var Odtü profesörleri 2 kişi

Bu deneye Dünyanın her yerinden profesör katılacak bizden alınması gayet doğal bizim en önemli profesölerimiz ne yazık ki yurtdışında.Bu deneyde etkin rol oynayacak profesörler Hindistanlı diğerleri figüran yani.

[Şeykan]

Big Bang teorisine dayanılarak yapılacak bir deney .kitabı da vardı bunun,isteyen ve vakti olan varsa incelesin birazcık uzunca bir bölüm.temel esaslar

http://www.bigbang.gen.tr/bolum3.asp

son 3 başlık özellikle okumadan geçmeyiniz

---------------------------------------------
buda ana sayfa aslında çok farklı bir muhabbete gider big bang teorisi bakınız


http://www.bigbang.gen.tr/default.asp

[Taner Gündoğdu]

güneştekinden 100.000 kat fazla ısı? bu ısının karşısında ne dayanabilir ki? kül olup gitmeyelim

[Selman]

Bişe değil Dünya'yı ortadan ikiye bölmelerinden korkuyorumBu kadar adam yanlış birşey yapmaz sanırım.Yapmaz dimi?

[Şeykan]

Selman neden olmasın bu deneyde bakarsın açılan küçük bir kara delik tüm dünyayı yutabilir ve sonumuzu getirebilir

yıldızların yok oluşlarındaki gibi

[Hasan61]

olası bir hatada ortaya çıkacak sorunlar iyice analiz edilmiştir umarım

[Mehmet Fatih Yavuz]

bi küçük hata umarım şampiyonluk görmeden felaket getirmez.
az durun sene bitsin.

[İsmail Alkan]

Bişe değil Dünya'yı ortadan ikiye bölmelerinden korkuyorumBu kadar adam yanlış birşey yapmaz sanırım.Yapmaz dimi?

Valla işin doğrusu benimde şüphelerim yok değilAzda olsa böyle bir ihtimal var,espri değil gerçekten var
Bu deneye şiddetle karşı olan bilimadamlarıda az değil yani,ALLAH sonumuzu hayır etsin diyelim....
Yoksa kıyameti biz kendi elimizlemi hazırlıyoruz
NOT : Şu deneyi bjk maçından sonra yapsalardı ne olurdu

[Dursun Kaplan]

Dünyanın sonu geldi..

[Şeykan]

Kuran’da sadece evrenin oluşumu hakkında bilgiler yoktur. Evrenin sonu hakkında da bazı açıklamalar bulunur. Enbiya süresinde Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

O gün Evren’i kitabın sayfalarını katlar gibi düreriz. Ve onu yaratılışa ilk başladığımız duruma iade ederiz. Bu, üzerimizdeki bir vaattir. Elbette, gerçekleştireceğiz. (21 Enbiya Suresi, 104)

Ayetin ifadesi ile evren, tıpkı ilk yaratıldığı hale geri dönecektir. Yani evren yokluktan yaratılmıştır ve ve yokluğa gidecektir. Bilim adamlarının da evreni bekleyen son hakkında yaptığı araştırmalar, aynı sonucu vermektedir. Big bang adı verilen büyük bir patlamayla başlayan evren big crunch denilen bir çöküşle içine çökerek başladığı tekilliğe geri dönebilir...

deneyin amacı yukarda böyle belirtiliyor :

13,7 milyar yıl önce meydana geldiği düşünülen Büyük Patlama'dan hemen sonraki başlangıç şartlarını oluşturarak maddenin sır perdesini aralayabilmek

dünyanın sonu demiyorum tabiki ama bilgilendirme yapalım dimi

[alper*]

gidip tüm sevdiklerimle vedalaşayım bari ...
ayrıca rektörün evinin önüne gidip sabaha kadar davul çalmak da istiyorum.

[Kadir]

Bari Eziktaş'a çaksaydık sonra yapsaydılar şu işi

[Samet Türkmen]

Hadi bu deneyle Dünya yok oldu diyelim. Ama o zamanda Kıyamet'in büyük alametlerini görmeden yok olmuş olmaz mıyız? Bu durumda bir eksiklik olmuyor mu?

[Şenol YİĞİT]

Hakkınızı helal edin!..

[kofol]

Bir fizkçi olup Cern 'de olmayı isterdim , ne heyecandır o şimdi.

[DKaraduman]

Hadi bu deneyle Dünya yok oldu diyelim. Ama o zamanda Kıyamet'in büyük alametlerini görmeden yok olmuş olmaz mıyız? Bu durumda bir eksiklik olmuyor mu?

Mesela hangisini görmedik?

[ilhan]

Küresel ısınmayı geçtik adamlar maddesel ısıtacaklar valla. ;o) Yapılacak bir hata insanoğlu için çok ilginç bir son olabilir. Ben de ilginç sonları severim. Ama sanmıyorumki hata yapsınlar.

[ÖmerFarukYılmaz]

Fizikçiler için mükemmel, heyecan verici bir deney

Ama sokaktaki insanları pek ilgilendirmiyor...

[DKaraduman]

Fizikçiler için mükemmel, heyecan verici bir deney

Ama sokaktaki insanları pek ilgilendirmiyor...

Ben de sokaktaki insanım ama 3 ay öncesinden beri heyecandan yerimde duramıyorum valla

[Erkan]

Ben daha 31 mayis taki fener macina gidecektim :'(