Arkadaþlar,
Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu ulu önder Atatürk'e 1926 yýlýnda suikast giriþiminde bulunulduðunu biliyormuydunuz? Ýþin ilginç yaný Atatürk'e suikast giriþiminde bulunulmasý deðil elbette...
Ýþin ilginç olan tarafý bu ülkede yýllardýr Atatürk fenerbahçeli idi diye iddia edenler, Atatürk'e suikast giriþiminde bulunanlar arasýnda o dönemin Fenerbahçe baþkaný olmasýdýr. Sahi Atatürk fenerli olabilir mi?
Okuyunda ibret alýn... Geçmiþini bilmeyenler, tarihine sahip çýkmayan milletler yok olmaya mahkumdurlar...
Düzenleyicilerin arasýnda Fenerbahçe baþkaný Dr. Nazým'ýn da bulunduðu, baþarýsýz süikast giriþimi dolayýsýyla Gazi Mustafa Kemal Paþa, Anadolu Ajansi'na 18 Haziran 1926'da þu tarihi demecini vermiþti:
'...Benim naçiz vücudum bir gün elbette toprak olacaktýr. Fakat, Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktýr...'
ÝÞTE PUSU PLANI
Hain plana göre, Mustafa Kemal Paþa'nýn Ýzmir'e ziyareti sýrasýnda, Gazi otomobille þehirden geçerken, Gaffarzade Oteli yakýnýnda dar bir dönemeçte, Ziya Hurþit ve adamlarý kendisine ateþ ederek öldürdükten sonra, oluþacak kargaþadan yararlanarak Ýzmirden motorla Sakýz Adasýna kaçacaklardý. Suikastçýlarýn kaçmasýný saðlayacak olan motorcu Þevki, hazýrlýklarý Ýzmir Valisi Kazým Dirik'e haber vererek suikastçýlarý yakalattý.
17 KÝÞÝ ÝDAM EDÝLDÝ
Olayýn ortaya çýkmasýndan sonra yapýlan yargýlama süreci neticesinde Ýstiklal Mahkemesince aralarýnda FB Baþkaný Dr. Nazýmýn da bulunduðu 17 kiþinin idamýna karar verilmiþ ve asýlmýþlardýr. Suikast olayýnýn Terakkiperver Cumhuriyet Fýrkasý bir kýsým mensuplarý ile ilgili bulunduðu ortaya çýkmýþ ve eski Ýttihat ve Terakkicilerin de bu olayýn tahrik ve düzenleyicileri olduklarý anlaþýlmýþtýr.
Amaçlarý, önce irticayý tahrik ve dini siyasete alet ederek Mustafa Kemal Paþa'yý iktidardan düþürmekti. Buna muvaffak olamayýnca da, Ýttihat ve Terakki'nin ileri gelenleri, Terakkiperver Fýrkanýn içindeki adamlarýyla Ata'ya suikast teþebbüsü hazýrlýklarýna giriþmiþlerdi.
Suikast þebekesi, aylardan beri birtakým özel tertibat ile her ne olursa olsun Gazi'ye karþý suikast yapmayý ve bu suretle de hükümeti devirmeyi kararlaþtýrmýþtý. Suikastý hazýrlayanlar, Terakkiperver Cumhuriyet fýrkasýna mensup bazý kimselerdi. En önemli rolü oynayanlar Terakkiperver Fýrkadan Ýzmit Milletvekili Þükrü Bey ile eski Ýttihat ve Terakkici Kara Kemal'di. Suikast önce Ankara'da tasarlanmýþ, ancak Erzincan Milletvekili Sabit Bey'le Faik Bey'in müdahaleleri ile önlenmiþti. Daha sonra Bursa'da bir süikast planý düþünülmüþ, bu da uygun görülmeyerek Ýzmir'de 16 Haziran 1926'da gerçekleþtirilmesine karar verilmiþti.
16 Haziran 1926 Çarþamba günü, Mustafa Kemal Ýzmir'e gitmek üzere seyahatte bulunurken, Giritli Þevki durumu Ýzmir Valisine ihbar etmiþ ve suikastý fiilen yapmakla görevli olanlar, suç vasýtalarý olan bomba ve silahlarýyla birlikte yakalanmýþlardýr.
YARGI SÜRECÝ
Olaylarý takiben Ankara Ýstiklal Mahkemesi, Ýzmir'de görevlendirildi. Aralarýnda milletvekillerinin de bulunduðu geniþ ölçüde tutuklamalar yapýldý.
Ýstiklal Mahkemesi, Ýzmir'de Milli Kütüphane binasýnda sanýklarý yargýlamaya baþladý. Ali (Çetinkaya) Baþkan, Ali (Rize), Dr. Reþit Galip, üye ve Necip Ali (Küçükada) da savcýydý.
Mahkemenin ilk bölümü 13 Temmuz 1926'da karara baðlandý. Suikastý planladýðýný itiraf eden Ziya Hurþit ve birkaç yardýmcýsý dýþýnda, kapatýlan Terakkiperver Fýrka milletvekilleri Erzurum mebusu Rüþtü Paþa, Ýzmit mebusu Þükrü, Manisa mebusu Abidin, Ýstanbul mebusu Ýsmail Canbulat, Eskiþehir mebusu Arif ve Sivas mebusu Halis Turgut Beyler idam edildiler.
Ýstiklal Mahkemesi Ankaraya intikal ederek, yine Ali Çetinkaya'nýn baþkanlýðýnda, Ýzmir suikast teþebbüsünün daha geniþ bir hükümet darbesinin parçasý olduðu iddiasýyla 2 Aðustos 1926 da tekrar baþladý. Sanýklarýn çoðu eski Ýttihad ve Terakki Fýrkasý mensubu olduklandan bu davaya 'Ittihatçýlar Davasý' da denilmektedir.
26 Aðustos 1926 günü verilen karar ile, eski Maliye Nazýrý Cavid, Ýttihad ve Terakki eski Genel Merkez Üyesi Fenerbahçe Baþkaný Dr. Nazým ve eski katiblerden Nail, eski Ardahan mebusu Hilmi Beyler idama mahkum oldular ve Ankara'da Cebeci'de ertesi sabah asýldýlar.