Ünlü Kırgız Yazar Cengiz Aytmatov Yaşamını Yitirdi

[Halit Aydın]

'Selvi Boylum Al Yazmalım’ yetim kaldı
Dünyaca ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov, böbrek yetmezliği sonucu tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

Kırgızistan Devlet Başkanlığı Basın Sözcüsü Dosalı Esenaliyev, yaptığı açıklamada, Almanya’nın Nünberg kentinde tedavi gören Cengiz Aytmatov’un yaşamını yitirdiğini bildirdi. Esenaliyev, yazarın ölümü ile ilgili olarak Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev’in bilgilendirildiğini söyledi.

http://www.ntvmsnbc.com/news/286966.jpg

[ilhan]

Allah rahmet eylesin. Ruhu şâd olsun.

[Uzunoğlu]

Allah rahmet eylesin inanılmaz büyük bir yazardı. Tüm kitaplarını zevkle okumuşum. Büyük bir kayıp Türk dünyası için...

[poetricus]

Aytmatov da Hakk'a yürüdü...
Hakkında ne yazılabilir ki? Aytmatov hangi yazıya sığar ki?
Ruhu şâd mekânı cennet olsun!

[Mayls]

Allah rahmet eylen. Türk Milletinin basi sagolsun.

[TS-Tiryaki]

Allah Rahmet Eylesin.

[TolgaTopçu61]

Allah rahmet eylesin

[Külünkoğlu]

Cengiz Aytmatov 1928 yılında Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’e bağlı olan ve Talas vadisinde yer alan Şeker Köyü’nde doğar. Babası Törekul Aytmatov, annesi Nagima Hamzayevna Aytmatova’dır. Memur olan babası 1937 yılında Stalin’in temizlik harekatının kurbanları arasına katılır. Kemikleri 1991 yılında bulunur. Aytmatov’un amcası da 2. Dünya savaşında ölmüştür. Annesi çeşitli memuriyetlerde bulunmuş modern bir kadındır. Dört çocuğunu kendi başına büyütmek durumunda kalmıştır. Cengiz Aytmatov ilkokula kendi köyünde gider. Babaannesi Ayımkan etrafında saygı gören bilge bir kadındır. İrticalen şiirler söyler, beş-altı yaşından itibaren torununu ninniler, masallar, efsanelerle besler. Aytmatov cok küçük yaşlardan itibaren ozanların atışmalarını dinler, sohbetlerine katılır. Şifahi kültürün çok canlı yaşandığı bu toprakların destani havası yazarı içten içe kuşatıp zenginleştir.

İkinci Dünya savaşının yokluk yıllarını babasız geçiren Aytmatov, çocuk yaşından itibaren çalışmaya başlar. On yaşında toprağı işler. Ondört yaşında şeker köyünde köy sovyeti kolhozu sekreterliğine getirilir. Bir yıl da vergi memuru olarak çalışır. Bu sıralarda, erkekler cephede savaşırken, köylerde kadın ve çocukların çektikleri sefalete şahit olur. 1946’da Kazakistan’ın Cambul şehrinde veteriner teknik okuluna gider. Bu okul bitince 1948’de Kırgızistan tarım enstitüsüne devam eder. 1953’de buradan veteriner olarak mezun olur.

Aytmatovun ilk eseri, 1952 yılında Pravda Gazetesi’nde yayımlanan Gazeteci Cyuda’dır. Bu hikayeyi 1957 yılında yayımlanan Yüzyüze (http://www.patikalar.net/aytmatov/aytmatov.htm#yuzyuze) takip eder. 1956-58 yılları arasında Moskova’da Gorki Edebiyat Enstitüsü’ne devam eden yazarın Cemile (http://www.patikalar.net/aytmatov/aytmatov.htm#cemile) adlı hikayesi 1958 yılında Novy Mir (yeni dünya) dergisinde yayımlanır. Bu eseri büyük ilgi görür. Aytmatov şöhreti, bu eserinin Fransız şair Louis Aragon tarafından Fransızca’ya tercüme edilmesi ve Avrupa’da yayımlanması ile yakalar. Aragon bu hikayeye yazdığı önsözde Cemile hikayesi için “dünyanın en güzel aşk hikayesi” ifadesini kullanır.


Aytmatov, milletinin tarih boyunca kazandığı sosyal, kültürel, ahlaki, edebi, askeri yani bütün maddi ve manevi zenginliğini eserlerine yansıtmış, yaşadığı coğrafyanın insanının tarih içinde kazandığı değerleri, acılarını, kahramanlıklarını, tecrübelerini yazıya döküp ölümsüzleştirmiş, halkının içinde düştüğü zor durumları eserlerinde en güzel şekilde anlatmış, onların çözümlerine dair ipuçları göstermiş, eserlerinde kendi ifadesi ile ‘tipik insan’ı ortaya koymaya çalışmış bir yazardır. Hikayelerinde milletinin temel mülkü olan milli hafızaya ait efsane, destan, masal hikaye ve türküleri, bunların meydana geldiği şartları, ardındaki hikayeleri, insanları kullanırken, Kırgız Türk kültürünü, psikolojisiyle, duyuş ve anlayış tarzıyla, maddi manevi zenginliğiyle o kültürü bina edenlerin evlatlarına yeniden hatırlatmaya çalışmış. Hikayelerinde halkının değerlerini, dertlerini, varsa onun içindeki çürümeyi anlatan yazarın en önemli özelliği, özüne bağlılık, kendinden, halkından, coğrafyasından haberdar olma olarak kendini gösteriyor. Hikayelerinde, Kırgız Türklerinin zengin şifahi kültürüne ait efsaneleri, masalları, türküleri kullanışında gözlenen coşku da yazarın bu yanının en bariz göstergesi durumundadır.



Mekanı Cennet olsun.

[vurgun_kiz_61]

Allah Rahmet eylesin...

[Mira_61]

Allah Rahmet eylesin :(

[Mustafa K. Demirbaş]

ALLAH rahmet eylesin

[Fatih]

Allah rahmet eylesin mekanı cennet olsun

[sümela61]

Allah rahmet eylesin...

[Egemen Yılmaz]

Allah rahmet eylesin

[OYılmaz]

Allah Rahmet eylesin usta yazara Cemile adlı eserini okumanızı tavsiye ederim

[macka61]

Allah rahmet eylesin mekanı cennet olsun

[KUTADGU]

Çok büyük kayıp...

Allah Rahmet Eylesin....

[ÖmerFarukYılmaz]

Kendisi hakkında birisi bir şey yazmak isterse ancak ''O'' gibi olabilmeli...

Allah rahmet eylesin.Ruhu şad olsun...

[Can basten]

Aytmatov müthiş yazarlığının yanısıra diğer birçok alanda özel yeteneklere sahip çok yönlü bir insandı. Vefatına üzüldüm. Edebiyat camiası ve Türk dünyasının başı sağolsun.

Bu arada gıyabında da olsa kendisine Nobel ödülü verileceğine inanıyorum...

[Kazım Uzunboy]

Allah rahmet eylesin..

[Özge]

Büyük kayıp gerçekten.Mekanı cennet olsun.

[ApoCaN28]

Büyük kayıp Allah Rahmet Eylesin
Dünya Bir Yazarını daha Kaybetti..
Nie bu orhan pamuk ölmezde böle adamlar ölür ya...:(

[seyyah61]

Allah rahmet eylesin. Bizlerin de gururuydu. Mekani cennet olsun.

[Ali Can]

Allah rahmet eylesin. Ruhu şâd olsun.

[anılkaradeniz61]

çok büyük bir ustaydı..TÜRK dünyasının başı sağolsun.mekanın cennet olsun CENGİZ AYTMATOV.....

[Özkan]

Hepimizin başı sağ olsun.

[Çağatay_]

Önemli bir kalemdi.

Toprağı bol olsun..

[Kadir]

Ruhu şad olsun , Türk dünyasının başı sağolsun .

[Tayyip Bosnalı]

Allah rahmet eylesin tüm TÜRK dünyasının başı saolsun

mekanı cennet olsun üstadın inş

[pReN@_61]

Allah rahmet eylesin.

[ezgi cubukcu]

Elveda Gülsarı!

[Mehdi]

Türkler'in Cengizi

Allah mekanını cennet eylesin.

[İsmail Çavuşoğlu]

ALLAh rahmet eylesin mekanı cennet olsun..

[Faik Yılmaz]

Bütün Türk Dünyasının başı sağolsun.....

ALLAH rahmet eylesin... son yüzyılın Türkçe alanında sembol isimlerinden biriydi.

[Sinan SARI]

Allah Rahmet Etsin.

Henüz hiç bir kitabını okuyamadım, en kısa zamanda okumayı da düşünüyorum.

Ama yinede çeşitli yerlerden yazılarını okuduğum kadarıyla Türk dünyası ve onun birleşmesi için düşünen milliyetçi bir kişiliğe sahipti.

[Ayşe Aygün]

Kitaplarını nasıl tanıdım hatırlamıyorum ama seri halinde Kütüphanemin başınıda gelir kitapları. Piyasaya çıkınca ilk alanlardan olurdum.Hayrandım ona. allah rahmet etsin.Edebiyat dünyası için büyük bir kayıptı.
Demek ki en son kitabı '' Dağlar Devrildiğinde-Ebedi Nişanlı '' son okuduğum kitabı oldu.Güle güle büyük ustad.

[ÜNAL]

Allah rahmet eylesin.

[Gamze]

Aytmatov...
Sen ne büyük kalemdin...

Mekanın cennet, ruhun şad olsun büyük usta...

Okuduğum kitapları arasında biri var ki kaç defa okumaya başlayıp yarıda bıraktım hatırlamam... En son 2006'da elime almış, adamakıllı okumaya başlamış ve 26 Aralık günü bitirmiştim, yüzüm allak bullak... Sanırım ikinci gününde bitmişti kitap. Bir doğum günü hediyesiydi babamdan. Adı; Kassandra Damgası...

Nobel ödülü ile ilgili yorumunda Can'a katılıyorum... Öyle umud ediyorum...
Ödülü çok önceden hak etmiş olmasına rağmen malumunuz olan siyasi sebeplerden ötürü hakkı teslim edilmeyen ustaya, en azından doğru düzgün bir hoşçakal desin dünya!

[KUTADGU]

Aytmatov...
Sen ne büyük kalemdin...

Mekanın cennet, ruhun şad olsun büyük usta...

Okuduğum kitapları arasında biri var ki kaç defa okumaya başlayıp yarıda bıraktım hatırlamam... En son 2006'da elime almış, adamakıllı okumaya başlamış ve 26 Aralık günü bitirmiştim, yüzüm allak bullak... Sanırım ikinci gününde bitmişti kitap. Bir doğum günü hediyesiydi babamdan. Adı; Kassandra Damgası...

Nobel ödülü ile ilgili yorumunda Can'a katılıyorum... Öyle umud ediyorum...
Ödülü çok önceden hak etmiş olmasına rağmen malumunuz olan siyasi sebeplerden ötürü hakkı teslim edilmeyen ustaya, en azından doğru düzgün bir hoşçakal desin dünya!

Cengiz Ustam'ı güzel anlatmışsın...

Lakin o bahsettiğin lanet dünya Cengiz Ustam'ı hiç anmasa daha makbule geçer..

[Uzunoğlu]

Cengiz Ustam'ı güzel anlatmışsın...

Lakin o bahsettiğin lanet dünya Cengiz Ustam'ı hiç anmasa daha makbule geçer..

Bu konuda sana katılıyorum...

Bir yazarın büyüklüğü siyasi manevralarla aldığı ödüllerle ölçülemez...

Ne yazarlar gördük 3 sayfa arka arkaya okuyunca bayburt bayburt olalı böyle zulüm görmedi dediğimiz bırakalım onlar ödül alsınlar...

Aytmatov üstadımıza en büyük ödülü yaşarken tüm Türk dünyası duyduğu hürmetle vermiş zaten...

[Sönmez Özlü]

Aytmatov'un Ardından

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı… İktidar partisinin beklenmeyen toplantısı… 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası… Fatih Terim’in kadro seçimleri… Elektrik zamları…

Hayır, bunların hiçbiri değil… Bu haftanın, belki de bu yılın en önemli haberi, Cengiz Aytmatov’un vefat etmesidir.

1928 yılında Kırgızistan’ın Talas’a bağlı Şeker adlı bir köyünde doğan Aytmatov, hepsi birbirinden değerli eserleriyle dünya edebiyatında süratli bir yükseliş yaşadı. Bu yükselişten kastımın şöhret kazanmak olduğunu düşünmeyin.

Şöhret insanı yüceltmez; var olan yüceliğin farkına varılmasını sağlar. Başka türlü söylersek, insan meşhur olmakla büyümez. Büyükse, meşhur olması büyüklüğünü aşikâr kılar. Aynı şekilde, şöhret, zayıflığı ve küçüklüğü de görünür hale getirir. Aytmatov bu kadar tanınmasa, belki farkına varmazdık. Fakat şundan eminim ki kaybeden o olmazdı; insanlık kaybederdi.

Bu kadar popüler olup da popülizmden bu kadar uzak durabilen pek insan bulunmaz.

Babası Törekul Aytmatov, Stalin yönetimi tarafından milliyetçilikle suçlanarak tutuklandı. Kendisinden uzun zaman haber alınamayan baba Aytmatov, uzun yıllar sonra bir toplu mezarda bulundu.

Aytmatov’un romanlarının edebiyatta da sosyal yaşamda da büyük etkileri oldu. Küçük hikâyelerden büyük romanlar çıkarmadı. Onun yaptığı, küçük hikayelerin aslında o kadar da küçük olmadığını göstermek idi. Bir annenin hayatına koca 2. Dünya Savaşı’nı ve bütün insanlığı sığdırabilecek yetenekte, gerçek bir üstat idi.

Bir imparatorluğun, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin yıkılmasının nedenleri arasında, birçok etkenle birlikte Aytmatov’un eserleri de sayılır oldu. Böylece o, kalemin gücünü, ihtişamsız ve sade bir biçimde, bir derviş sessizliği ile ispat etti.

Napoleon, Hitler, Churchill veya Roosevelt… Bu insanlar dünyayı ne kadar etkilemiş olurlarsa olsunlar, dünya üzerinde yaşayan insanların ruhunu, bunların hiçbiri Aytmatov kadar etkileyememiştir. “Gün Olur Asra Bedel”de “Hatırla, babanın adını hatırla!” diye haykırışı, günümüzün en büyük hatibinin saatler süren nutkundan daha önemlidir.

Onun edebiyat dünyasındaki yeri, Tolstoy’un, Dostoyevski’nin, Balzac’ın, Gogol’un yanıdır. Fakat biraz duygusal davranmama müsaade ederseniz, ben Aytmatov’u kendi gönlümde, bu ustalardan da yüksek bir yerde tutacağım. Unutulmamalı ki Aytmatov’u anlamak için, zekâ yetmez, yürek gerekir.

Yine “Gün Olur Asra Bedel”den bir alıntı ile tamamlayalım. Onun bu sözleri bütün ulusumuzun “medeni” dünyaya haykırışı olsun: “Beni şu ağaca sımsıkı bağladın. Fakat orada duran ben değilim, bedenimdir.”

Sanatın can çekiştiği bir dünyada, sanatın bayrağını taşıdığı için Cengiz Aytmatov’a binlerce teşekkür… Ruhu şad olsun.

Uğur Sönmez Özlü
14.04.2008
Karadeniz Gazetesi

[zisinoli]

Teşekkürler BMN. Dünyanın bir tarafında vefat eden değerli insanın acısını yüreğinizde hissettiğiniz için. Çünkü biliyorum siz hep iyi olanı, karakterli, yetenekli olanı alkışladınız. Vefanızı eksik etmediniz. Bizim tarafımızdan bakınca öncelikle size onun tarafından bakınca ise kendisinden kmlerce uzakta yaşayan yüreklere girmesini başarabilen büyük bir yazar ve insan olan Cengiz AYTMATOV, mekanın cennet olsun...

Son kitabını okuma fırsatım olmadı ama diğer kitaplarını okuma, yaşama fırsatım oldu. Tüm arkadaşlara en azından "gün olur asara bedel" kitabını okumalarını öneriyorum.

Elveda Gülsarı...