Şehzade Mustafa Haksız Yere Mi Öldürüldü?

[Ilelioglu]

Konuya girmeden önce sunu belirteyim. Forum'da beni taniyanlar Osmanli tarihini veya Türkiye ile ilgili herhangi gibi tarih dersi görmedigimi az cok bilirler. Yüz binlerce Türk genci gibi, gurbet ellerde, Türkiye'den uzakta dogup büyüdügüm icin dogal olarak konuya hakim degilim.

Biraz arastirdim, ama genel olarak kesin bir kani söz konusu degil bu konuda. TV'da herkesin malumu Muhtesem Yüzyil adinda bir dizi var. TV'da begenerek izledigim tek dizi. Dizide cogu sey hayal ürünü sanirim, ama tarih baz alinarak yazilmis bir Senaryo söz konusu.

500 yil öncesini bilmek cok güc, ama icimizde konuya hakim arkadaslar var mi? Eger gercekten konuya hakim arkadaslar varsa, özellikle beni aydinlatabilirler mi?

..

[slmn]

Telden girdigim icin direk link paylasamiyorum twitterda @mustafarmagan hesabindan konuyla alakali yaziyi paylasmis ufak da olsa katkisi olur konuya.

[Ilelioglu]

Telden girdigim icin direk link paylasamiyorum twitterda @mustafarmagan hesabindan konuyla alakali yaziyi paylasmis ufak da olsa katkisi olur konuya.

Eyvallah sagol, yani bu yazara göre dizide anlatilan yanlis. Mustafa'nin Kanuni'yi indirme planlari oldugunu ima ediyor gibi. Özellikle vurgu yaptigi sey ise "müthis bir casusluk agi". Yani buna dayanarak Kanuni'nin haksiz degil hakli yere öldürdügünü ima ediyor bana göre.

Bu arada okumak isteyenler icin:

http://www.zaman.com.tr/mustafa-armagan/sehzade-mustafa-neden-katledildi_2026288.html

..

[Sefa Murat Dokuz]

Kanuni'yi doğru mu anlatıyor dizi sankide Mustafa'nın Kanuni'yi indirme planı olmasın, çekil arkadaş yaşlandın elden düştün dile düşme. Koskoca imparatorluğu beceriksiz eğtimsiz insanlara bıraktılar. Yahu evlat, kardeş katilleri halife olcaklar birde.

[Sefa]

Dizinin tek bir bölümünü dahi izlemedim..

Sevdiğim ve bilgili olduğunu düşündüğüm eski tarih hocam ile konuyu tartışmıştık 2-3 sene evvel dizi ya yoktu ya yeni başlamıştı tam hatırlamıyorum..

Kendisi Şehzade Mustafa'nın daha iyi bir Padişah olacağını ve Osmanlı'nın gücüne güç katacağını söylüyordu ama öldürülmesinde Hürrem'in Mustafa'nın aleyhine çalışması ve Mustafa'nın hataları olduğunu düşünüyordu..

Mustafa'nın Yavuz'a çok benzediğini ve Yavuz'un da babasını tahttan indirdiği için Kanuni'nin aynı duruma gelmeme adına böyle bir hamle yaptığını düşünüyordu..

Her hangi bir araştırma yapmadım ama bilgisine güvendiğim hocam böyle düşünüyordu doğru yanlış tartışılır tabi.. :)

[gabriel omar]

Hukuki açıdan bakarsak ,haksız diyemeyiz.Zira Şehzade Mustafa'nın tahta geçmek için bir takım isyan hazırlıkları içinde olduğu söylenir.Bu perspektiften,iktidarın mutlak hakimi olan padişahın,iktidarına karşı gelişen bu hareketlere müsamaha göstermemesi beklenen şeydir.Tabi bunu o devrin siyasal sistemi içinde değerlendirmeliyiz.

Tabi işin duygusal kısmına bakarsak olay çok farklı bir yön alır.Zira Şehzade Mustafa ,yukarıda da belirtildiği gibi ,oldukça ümit vaadeden ,ordu tarafından çok sevilen,karakter ve kabiliyet açısından dedesi Yavuz Sultan Selim'e çok benzetilen,yiğit biridir.Kuşku yok ki ,tahta Selim yerine Şehzade Mustafa geçseydi ,en azından iktidarda olduğu süre boyunca,Osmanlı'nın kaderi çok daha başka olabilirdi.

Yani dışarıdan bakınca ,keşke Kanuni tahttan Şehzade Mustafa lehine feragat etseydi diyoruz hem duygusal sebeplerden,hem de devletin uzun vadeli bekası için.Ama belki yerinde biz de olsak ,böyle bir feragati gerçekleştiremeyebilirdik.Zira öyle korkunç ve hesapsız gücün kontrolünü uzun yıllar elinde bulundurduktan sonra,birden bire vazgeçmek o kadar da kolay olmasa gerek.Bu olay gerçekleştiği sırada Kanuni o kadar da yaşlı değil ayrıca, bildiğim kadarıyla 50li yaşlarında olması gerek.

[Ertan1982]

Acikca o zaman,durum sehzadeler icin kolay degildi.Basa gecmedikleri zaman basa gecen hem kalan sehzadeleri hem onlarin ogularini infaz ediyordu.Tabiki arkada her sehzadenin ve annesinin planlari vardi cünkü sehzadelerin hayatlari sözkonusudu.Türk Tarihinde bircok hükümdar veya lider oglu tarafindan inafz edili veya en azindan tahtan indirilip haps etmistirler.Bana göre bunlarin en trajiyi Babül Imparatoru ve tac mahali yaptiran Sah Cihan oglu tarafindan tahtan indirildi ve od hapsine mahkum edildi.ölene katar penceresinden Tac mahai seyredip durmus.

Sonuc olarak Mustafanin planari vardi bana göre.Ha Hürremin kulani gitti ve de bu onun sonu oldu.Okuduklarim ve duyduklarima göre Öldürülmeden önceki gece ona haber vermisler ama o aldiris etmemis ve sonunu hazirlamis.diziye bakmadim belki bunu islemislerdir.

Baska forumlarda okdum kadar millet ay kanuni ne zalim kendi torunlarini cocuklarini öldürtü vs. yaziyorlarBana göre milletin ve devletin bekasi icin yapti bunu.cünkü bizim milleti tanirim o sehzadeler uslu durmazdi yancilari akilarina girerdi taht icin entrika cevirirler savas cikartirlardi.Fatih ten önceki durumu da biliriz en iyi örnek Cem Sultan ve Hazin hikayesi.

Ha sehzade Katliamlar durduruldu ve altin kafes usulune gecildi Sancak beyliklerine gönderilmediler devlet tecrübesi kazanmalari icin. bu seferde Tahta cikan Padisah hicbir devlet deneyimi olmadan evletin basin gecti.Sarazamalr yönetti cogu zaman Devleti.aralarinda iyi Sadrazamalarda vardi Köprülü gibi.Bir kac iyi Padisah da cikti aralarinda 4.Murat gibi.En sevdim Padisahlardandir kendisi.Yenicerler abisi genc osman katletmesini unutmadi ve zamani geldinde hepsini yok etti.Ne yazikki onun ömrüde uzun olmadi.Olsaydi belki Imparatorluk düzlüge cikabilirdi.

[Pshycologist41]

http://www.youtube.com/watch?v=NZAZrkt52U4

En doğru anlatım buradadır vakti olan izlesin aklınızı boşa kurcalamayın Şehzade Mustafa babasına sadakatten başka hiçbirşey yapmamıştır. Son ve gerçek Türk oğlu Türk damarlarında osmanlı kanı olan Şehzade Mustafa nın ardından Osmanlı bir daha abad olmamıştır. Hürremden doğma çakma Osmanlı Selim ve sonrasındakiler asla gerçek Osmanlı Hanedanı kanı taşımamışlardır. Sonrası malum zaten her geçen gün geri vites.

[Erbay]

Dört halifenin üçü şehit edildi. İnsanlar arasında fitne-fesat, haset, çıkar oldukça bunlar hep var olacak.

Ben de öyle kendi çapımda okuyorum ama kimse kesin bir şey diyemiyor.

[OnurAhmet]

İlber Ortaylı'nın konu hakkındaki yorumu : http://alkislarlayasiyorum.com/icerik/174016/ilber-ortayli-sehzade-mustafa-neden-idam-edildi

[Yaşar]

Osmanlı'da önemli olan her zaman devletin bekasıdır. Devletin bekasına zarar getirecek her türlü durum cezalandırılmıştır. Şehzade Mustafa da güçlü, kuvvetli fakat babasının yerine geçmek için fırsat kollayan, bazı kaynaklara göre isyan çıkartan, bazılarına göre de isyana hazırlanan, özellikle yeniçeriler tarafından sevilen bir şehzade idi. Osmanlı tarihine bakıldığında babasını tahtan indirerek yerine geçen padişahlar olduğu gerçeği de vardır. Bunlardan bir tanesi de Yavuz Sultan Selim'dir. Bunlardan yola çıkarak, Kanuni Sultan Süleyman'ın, tahttan indirilme korkusu ve çıkardığı ayaklanmalar nedeniyle , koskoca devlerin bekasını sağlayabilmek için oğlunu öldürdüğü söylenmektedir ve o dönemin şartlarında böyle bir durumun olması gayet normal bir durumdur. Kanuni, Şehzade Mustafa'yı öldürmemiş olsaydı, belki de Mustafa babasını ve kardeşlerini öldürecekti. Bunun örneklerini de tarih kitaplarından biliyoruz.

[Hekimoğlu]

Şehzade Mustafa'ya iftira edildiği Hürrem Sultan ve Rüstem Paşa'nın şehzadeye kumpas kurduğu daha şehzade öldürüldükten hemen sonra da dile getirildi yeniçeriler Rüstem Paşa'nın azledilmesini istedi Kanuni de bunu yapmak zorunda kaldı.

[drose61]

İlber Ortaylı'nın konu hakkındaki yorumu : http://alkislarlayasiyorum.com/icerik/174016/ilber-ortayli-sehzade-mustafa-neden-idam-edildi

Alt yazı geçiyor kanalda;

"Bordo -Mavili ekip brezilyalı oyuncuya yıllık 800 bin euro ödeyecek"

Emerson transferi :o

[bangkook_61]

İlber Ortaylı'ya göre Şehzade Mustafa'nın çevresi tarafından kışkırtılarak isyan çıkartabilecek bir durumda olduğu kesin. Zira kendisi halk tarafından çok seviliyor ve yeniçeri arasında inanılmaz bir desteğe de sahip. Bunu şöyle ispatlayabilirz. Şehzade Mustafa katledildikten sonra kendisi için halk ozanları sayısız mersiyeler, ağıtlar yazmıştır. Osmanlı tarihinde ardından en çok ağıt yakılan kişi olduğu söylenir. Bunlardan en meşhuru Taşlıcalı Yahya'nın yazdığı mersiyedir.

http://www.siirparki.com/taslicali.html

Linkte günümüz Türkçesine çevrilmiş haliyle birlikte verilen mersiyeyi okuduğumuzda halkın olanlardan veziriazam Rüstem Paşa'yı sorumlu tuttuğu görülüyor. Hatta Taşlıcalı Yahya yıllar sonra Rüstem Paşa'nın da ölümünü görmüş ve onun içinde şu satırları kaleme almış.

"n’ola ol gitdi ise bâkî kalan sag olsun
yirde yatdukça babam oglı fülân sag olsun
çok yaşasun bunı yazan okıyan sag olsun
gülmez idi yüzi mahşerde dahi gülmeyesi
çog iş itdi bize ol saglık ile olmayası."

(kısaca ; "öldüyse ne olmuş ki, geride kalanlar sağ olsun, bu dünyada yüzü gülmez idi, mahşerde de gülmesin" )

****

"haber-i "azli" melûl etdi beni hayli zaman
korkar idim ki bu şâdî haberi ola yalan"

( "rüstem'in ölüm haberini aldım mahsunlaştım. bu kutlu haberin yalan olmasından korktum.")

Benim kişisel düşünceme göre ise eğer Şehzade Mustafa'nın isyan niyeti olsaydı 1000 defa isyan eder o tahtı da alırdı. Çünkü rivayet edilir ki, Şehzade Mustafa'nın çadırına ucunda mektup takılı olan bir ok atılır. Mektupta Kanuni'nin gözünün karardığını, eğer çadıra giderse onu öldüreceğini yazar. Mustafa buna inanmaz ve babasına hain olmadığını ve asla isyana kalkışmayacağını kendi söylemek ister. Çadıra girmeden daha önce hiç olmadığı üzere, Şehzade Mustafa'dan kılıcını ve silahlarını çadır dışında bırakması istenir. Şaşırır ama gereğini yapar. Böyle tıynette olan bir adam eğer isyan niyeti olsa o çadıra gitmezdi diye düşünüyorum. Son ana kadar babasına bağlı kaldı ve bedelini canıyla ödedi.

[Muhteva]

Bu dizi baştan sona tarih çarpıtması yapıyor bu olayda da yanlış uygulamalar had safhada..

Türkiye'de Tarih'in Ordinaryusu olarak kabul ettiğim Yavuz Bahadıroğlu bu konuya açıklık getirmiş;

Muhteşem Yüzyıl dizisinde bu akşam Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mustafa hakkında verdiği idam kararını izleyeceğiz. Mustafa, dilsiz cellatlar tarafından boğulacak, gerçekte neler yaşandığını tarihçi ve yazar Yavuz Bahadıroğlu’na sorduk.

Bahadıroğlu, tarihçiler tarafından Hürrem Sultan’ın bir oyunu olarak gösterilmesine rağmen gerçeğin böyle olmadığını ve bu kararı Kanuni’nin verdiğini söyledi. Tarihçi Bahadıroğlu’nun Şehzade’nin idamıyla ilgili açıklaması;

“Tarihçiler, erkek olduğu için bir kadını öne çıkmasını hazmediyor ve bu yüzden Hürrem Sultan’a düşmanlık duyuyorlar. Kösem Sultan’a da bunu yapıldı…

Şehzade Mustafa’nın ölümünü Hürrem ve Rüstem’e ihale ediyorlar. Ama gerçek böyle değil...

KANUNİ'NİN İSTİHABARAT AĞI VARDI
Şehzade’nin İran Şahı’na yazdığı mektuplar ele geçirildi. Kanuni Sultan Süleyman 46 yıllık bir padişah ve çok sağlam bir istihbarat ağı var. Ayrıca Şehzade’nin ve Şehzade’nin katiplerinin yazısını da tanır.

Şehzade Mustafa, Bağy suçu işlemiş. Bu, “devlete isyan” anlamına geliyor. Şimdi de olduğu gibi bu bir suç…

Kanuni, Şehzade’yi izletiyordu. Şehzade’nin İran Şahı’na yazdığı mektuplar ele geçirildi. Mektuplarda, “Babam yaşlandı, tahta benim geçmem gerekli, dedem Yavuz Sultan Selim gibi…” yazıyordu.

Sultan Süleyman, Şeyhülislam Ebussuud Efendi’ye de danışarak mahkeme kararı aldırdı ve oğlunun idamına karar verdi.

O sıra da İran’a karşı bir savaş vardı, zaten İran’la aramız hiç iyi olmadı… Kanuni, Amasya Valisi olan oğlu Mustafa’yı “Konya’ya gidiyorum, sen de gel” dedi. Konya Ovası’na çadırlar kuruldu. Kanuni, oğlunu çadırına çağırdı, Mustafa babasını kendisini öldürtebileceğinden hiç şüphelenmediği için gitti. Babasının yanına girerken silahları alındı. O dönem şehzadeler babalarının yanına kılıçlarıyla girebilirdi, ama Mustafa’nınkiler alındı.

Kanuni elini öptürdü, yarım ağız halini hatırını sordu. Mustafa daha sonra kendi çadırına döndü. Burada onu 7 dilsiz cellat bekliyor ve Zal Rüstem Ağa bekliyordu. Şehzade çadıra girer girmez cellatlar üzerine çullandı, Mustafa direndi. Bir perdenin arkasında bekleyen Zal Rüstem Ağa, Şehzade’nin arkasından dolanarak boynuna kement atarak boğdu. Kanunlar gereği Hanedan ailesinden birinin kanı dökülemeyeceği için Şehzade Mustafa boğularak idam edildi.

Bu sırada Kanuni sultan Süleyman’ın çadırında ağlayarak Kuran-ı Kerim okuduğu rivayet edilir.

Ayrıca Şehzade Mustafa’nın adına tuğra çektirmiştir, bu padişahlık alametidir.

Üç tane padişahlık alameti vardır. Bunlar, Tura çektirmek, adına hutbe okutmak ve adına para bastırmak.. Padişah olmadan bunları yaptırmak suçtur ve cezası idamdır. Yani Şehzade Mustafa hakkında iki idam kararı vardır.

O zaman ortaya şu soru çıkıyor, Bir şehzadenin hayatı mı, yoksa devletin düzeni mi?

Bugün baktığımızda çirkin görünüyor, ama Devletin selameti için şehzade orada şehit ediliyor.”

Hürriyet

[Ertan1982]

Türkiyede ne kadar aptal insanlar var.Haberleri okuyan anlar ne demek istedimi.nerdeyse 500 yil gecmis aradan dizi izleyecegine 3 yil önce 1 saat kitap okusaydilar ne olacagini bilirdiler.gitmisler osmanoglu hakaret ediyorlar yok hürremin tohumu vs. yok türbeleri ziyaret etmeler.yakinda toplu mevlitler verirler sehzade mustafa icin.

[Berberoğlu]

Olayın detayını diziden değil de tarihçilerden okumak/dinlemek elbette daha doğru.

Fakat burda ön plana çıkan "devletin bekası için" tabiri bence.
Kanuni Sultan Süleyman devletin bekası için "isyan etme ihtimali olduğunu düşündüğü" oğlunu idam ettirdi.
Peki sonra ne oldu, devletin bekası daha mı iyi oldu. Herkes gibi Kanuni de çok iyi biliyordu ki kendisinden sonra tahta Mustafa geçse idi Osmanlı Devleti'nin duraklama ve çöküş dönemi en azından ertelenecekti.

Ayrıca tam olarak bilmiyorum ama bir insanın savunması alınmadan nasıl hakkında idam kararı verilebilir ki? Dinimizde böyle bir uygulama mevcut mu?

[cem1990]

Millet diziden öğrenecekleri yerine açıp iki kitap okusalardı bu kadar yaygara çıkmazdı.
Mustafa tahta geçse idi 53 yaşında olacaktı,o yaştan sonra da çok büyük bir geleceğin olması beklenemezdi zaten.
Dolayısı ile selim başa geçti bunlar oldu demek doğru olmaz;Bir hukuk devleti olan Osmanlı Devleti'nde kanunlar şeri kanunlardır ve nasıl Türkiye Cumhuriyetinde kanunlar yasaya uygun olmak zorunda ise ferman ve kararlarda şeri hukuka uygun olmak zorundadır. Bu cümleden yola olarak, o dönemde Şeri kanunun başı olan Şeyhü'l-İslam Ebussut Efendidir. Kanuni Han'da devlet adamlarından raporlar alarak ve şeyhül-islamdan fetva alarak bu kararı vermiştir. Yani kendi kafasına göre Hürrem Sultan sözü ile yaptırdığı bir şey yoktur. Eğer ortada bir haksızlık varsaki bu ahirette belli olur, Kanuni'nin değil, ona yalnış istihbarat ve rapor veren devlet adamlarının hatasıdır. Ez-cümle şeyhül-islamın fetva vermesi bu olayın doğru olduğu anlamına gelmez diyen ademler ise; Osmanlı tarihinin en büyük en alim ve 30 yıllıl şeyhül-islamın ilminin mertebesini bimeden cahilce yorum yapmaktadırlar. Hürrem Sultanın lafı ile şehzade Mustafa kıydı denilen Kanuni, 10 yıl sonra'da Hürrem sultanın oğlu ve padişah olmasını istediği Şehzade Beyazidi'de yine şehzade Mustafaya benzer suçlamalar nedeni ile öldürtecektir. Tarihi metoddan yoksun, günümüz bakış açısı ile ve duygusallığı ile tarih hakkında hüküm verilmesi tarihe ihannettir.

[Berberoğlu]

Millet diziden öğrenecekleri yerine açıp iki kitap okusalardı bu kadar yaygara çıkmazdı.
Mustafa tahta geçse idi 53 yaşında olacaktı,o yaştan sonra da çok büyük bir geleceğin olması beklenemezdi zaten.
Dolayısı ile selim başa geçti bunlar oldu demek doğru olmaz;Bir hukuk devleti olan Osmanlı Devleti'nde kanunlar şeri kanunlardır ve nasıl Türkiye Cumhuriyetinde kanunlar yasaya uygun olmak zorunda ise ferman ve kararlarda şeri hukuka uygun olmak zorundadır. Bu cümleden yola olarak, o dönemde Şeri kanunun başı olan Şeyhü'l-İslam Ebussut Efendidir. Kanuni Han'da devlet adamlarından raporlar alarak ve şeyhül-islamdan fetva alarak bu kararı vermiştir. Yani kendi kafasına göre Hürrem Sultan sözü ile yaptırdığı bir şey yoktur. Eğer ortada bir haksızlık varsaki bu ahirette belli olur, Kanuni'nin değil, ona yalnış istihbarat ve rapor veren devlet adamlarının hatasıdır. Ez-cümle şeyhül-islamın fetva vermesi bu olayın doğru olduğu anlamına gelmez diyen ademler ise; Osmanlı tarihinin en büyük en alim ve 30 yıllıl şeyhül-islamın ilminin mertebesini bimeden cahilce yorum yapmaktadırlar. Hürrem Sultanın lafı ile şehzade Mustafa kıydı denilen Kanuni, 10 yıl sonra'da Hürrem sultanın oğlu ve padişah olmasını istediği Şehzade Beyazidi'de yine şehzade Mustafaya benzer suçlamalar nedeni ile öldürtecektir. Tarihi metoddan yoksun, günümüz bakış açısı ile ve duygusallığı ile tarih hakkında hüküm verilmesi tarihe ihannettir.

Sanırım konuya vakıfsınız. Şeri hükümlerde bir kişinin savunması alınmadan idam kararı verilebilir mi?

[cem1990]

Sanırım konuya vakıfsınız. Şeri hükümlerde bir kişinin savunması alınmadan idam kararı verilebilir mi?

Benim araştırmalarım kitaplar ve genel olarak tarihçiler tarafından yazılan makalelerle ilgili öğrendiklerimi aktardım.
Konunun bu kısmına çokta vakıf olduğum söylenemez,dolayısı ile konunun bu kısmına çokta vakıf olduğum söylenemez,yalan yanlış bilgi vermek de istemem :)
Bu konu için tam bir bilgi için Tarihçiye sormak daha makbul olacaktır kanımca.

[oflubektas]

"Allah'ın İzni olmadan hiçbir canlı ölmez, başına gelenler yazılıdır" - Al-i İmran Suresi

"Tarihteki olay ve olgular, başka türlü olma imkanı olmadığı için o şekilde gerçekleşmiştir" - Karl Marx

"Kaderde varsa düzülmek, neye yarar üzülmek" - Bizim mahallede bir kahve.

Yukarıdaki örneklerden de açıkça görüleceği üzere, "yok o ölmeseydi şöyle olurdu, böyle olurdu" geyiklerine girmeye gerek yok. Konu hakkında görüş bildiren arkadaşlar hep "dizide yanlış gösteriliyor" diyor, hatta diziyi izlemediğini söyleyenler de dizidekiyle aynı şeyi anlatıyor. Kardeş veya evlat katli, maalesef o dönem krallıklarında ve Osmanlı'da da yaşanmış hadiseler. Kanuni'den önceki padişah Yavuz Sultan Selim de önce babasını öldürttü veya ölümüne sebep oldu (burası net değil), aynı zamanda kardeşleri Korkut ve Ahmet'i, ve onların küçücük evlatlarını (yani yeğenlerini) öldürterek başa geçti. Daha sonra 8 yıllık kısa iktidarında bildiğim kadarıyla 6 vezir ve çok sayıda devlet adamının kellesini aldı. Bu padişahların çağdaşı Rus Çarı "Korkunç İvan" da evladını öldürdüğü için bu lakabı almıştır. Oluyor böyle şeyler... Ayrıca Hürrem Sultan'ın gücünün dizide çok abartıldığı söyleniyor ama dizide gösterilenden çok daha etkili bir kadınmış. Bugün hangi "first lady" yabancı devlet başkanlarına diplomatik mektup yazabiliyor ? Ama Hürrem Sultan yazıyordu.

Şahzade Mustafa öldükten sonra hiç hazzetmediği Rüstem Paşa'nın da sadaret görevinden azledildiğini, ülkenin pek çok yerinde efsaneleşen Şahzade Mustafa için tarihte "Düzmece Mustafa İsyanları" denilen 10 adet isyan çıktığını, Osmanlı'da kardeş ve evlat katli sisteminin de 17.yy. başında değiştirilerek ekber-erşed (büyük ağabeyin başa geçmesi) sistemine geçildiğini hatırlatırım. Bu arada 16.Yüzyıl Osmanlı'sı hakkında okul kitapları haricinde birkaç kitap okumuş olmama rağmen, bir "lümpen", "basit insan" ve bir "tikky" olarak Muhteşem Yüzyıl dizisini severek izliyorum. Şahzade Mustafa'nın katlinden bir önceki bölümü de herkese tavsiye ederim.

[Yaşar]

"Allah'ın İzni olmadan hiçbir canlı ölmez, başına gelenler yazılıdır" - Al-i İmran Suresi

"Tarihteki olay ve olgular, başka türlü olma imkanı olmadığı için o şekilde gerçekleşmiştir" - Karl Marx

"Kaderde varsa düzülmek, neye yarar üzülmek" - Bizim mahallede bir kahve.

Yukarıdaki örneklerden de açıkça görüleceği üzere, "yok o ölmeseydi şöyle olurdu, böyle olurdu" geyiklerine girmeye gerek yok. Konu hakkında görüş bildiren arkadaşlar hep "dizide yanlış gösteriliyor" diyor, hatta diziyi izlemediğini söyleyenler de dizidekiyle aynı şeyi anlatıyor. Kardeş veya evlat katli, maalesef o dönem krallıklarında ve Osmanlı'da da yaşanmış hadiseler. Kanuni'den önceki padişah Yavuz Sultan Selim de önce babasını öldürttü veya ölümüne sebep oldu (burası net değil), aynı zamanda kardeşleri Korkut ve Ahmet'i, ve onların küçücük evlatlarını (yani yeğenlerini) öldürterek başa geçti. Daha sonra 8 yıllık kısa iktidarında bildiğim kadarıyla 6 vezir ve çok sayıda devlet adamının kellesini aldı. Bu padişahların çağdaşı Rus Çarı "Korkunç İvan" da evladını öldürdüğü için bu lakabı almıştır. Oluyor böyle şeyler... Ayrıca Hürrem Sultan'ın gücünün dizide çok abartıldığı söyleniyor ama dizide gösterilenden çok daha etkili bir kadınmış. Bugün hangi "first lady" yabancı devlet başkanlarına diplomatik mektup yazabiliyor ? Ama Hürrem Sultan yazıyordu.

Şahzade Mustafa öldükten sonra hiç hazzetmediği Rüstem Paşa'nın da sadaret görevinden azledildiğini, ülkenin pek çok yerinde efsaneleşen Şahzade Mustafa için tarihte "Düzmece Mustafa İsyanları" denilen 10 adet isyan çıktığını, Osmanlı'da kardeş ve evlat katli sisteminin de 17.yy. başında değiştirilerek ekber-erşed (büyük ağabeyin başa geçmesi) sistemine geçildiğini hatırlatırım. Bu arada 16.Yüzyıl Osmanlı'sı hakkında okul kitapları haricinde birkaç kitap okumuş olmama rağmen, bir "lümpen", "basit insan" ve bir "tikky" olarak Muhteşem Yüzyıl dizisini severek izliyorum. Şahzade Mustafa'nın katlinden bir önceki bölümü de herkese tavsiye ederim.

17. Yüzyılda değişen ''büyük kardes başa gecer'' sistemi nedeniyle Osmanlı Devleti zayiflamistir. O sistem nedeniyle Koskoca devleti liderlik vasıfları olmayan padişahlar yönetmeye başlamışlar ve o döneme kadar yayılmaci politika izleyen Osmanlı o dönemden sonra elinde olanı yiyen bir saltanat tarafından yönetilmeye başlanmış.

[Hüseyin Başoğlu]

öldürülmelin haklı yeresi olur mu ?? :D

[Alihan Ertürk]

Valla onu bunu bilmem de bahsi geçen diziye göre bakarsak yok yere öldürüldü,

Zaten dizi tamamiyle Şehzade Mustafa'yı haklı çıkaracak şekilde işledi konuyu. Tarihte ne yaşanmıştır bilinmez ama dizi kendi bakış açısıyla çok güzel ve duygusal bir sahne yaşattı izleyiciye..

Bölümün yayınlanacağı gün Şehzade'nin Bursa'daki türbesine gitmiştim ben de, ertesi gün ise tadilatta olmasına rağmen ziyaretçiler oldukça fazlaymış.

O derece sevdirdiler mustafa'yı :)

[Ertan1982]

Benim hala sastigim konu bizim milet bu kadar cahil mi?yok Osmanliya küfür eden mi arasin lanetiyen mi arasin abikik gubidik teoriler fetva veren mi ararsin.

Bunu herkez anlamali.Saltanat olan her yerde böyle olaylar oldu.Cinde de oldu japonya da oldu rusyada oldu roma da oldu arabistanda oldu ingilterede oldu.ya acik idam ettiler yada zehir kaza süsü vs. infazlar olmustur rakipleri ortadan kaldirmak icin hem kardesler birbirini ortaan kaldiriyor hem bab ogul.

[Alihan Ertürk]

+ Ve gün geçmiyor ki memlekette gülmekten yerlere yatıracak olaylar yaşanmasın. :) Bursa'da vatandaşın biri Kanuni Sultan Süleyman hakkında suç duyurusunda bulunup ''Şehzade Mustafa'nın itibari iade edilsin'' demiş..

http://onedio.com/haber/kanuni-sultan-suleymana-suc-duyurusu-252381?utm_source=onediogundem&utm_campaign=Kanuni%20Sultan%20Süleyman'a%20Suç%20 Duyurusu&utm_medium=tweet

[Muhteva]

Sanırım konuya vakıfsınız. Şeri hükümlerde bir kişinin savunması alınmadan idam kararı verilebilir mi?

Savunması alınması için ilk önce suçlu olması gerekir Padişah çocukları ileride taht kavgasına tutuşup ülkeyi bölünme tehlikesine sokmaması için Şeyhülislam'dan alınan fetva ile boğularak öldürülür..

Yani genelde masum olurlar ama ülkenin selameti için en doğru karar o dönemde buydu..

Boğularak öldürülme sebebi Türklerde eskiden Padişah soyundan gelenlerin kanı yere akıtılamaz şeklinde bir tabuya dayanır..

[SiNo]

Boş muhappet bence kapatılmalı tarih i tarihçilerden dinlenmeli sacma sapan dizilerden degil

HTC Desire X cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[hanifta]

mustafanın 7.5 yaşındaki oğluda öldürüldü babasının intikamını almak ister diye, acaba dizide bunuda gösterecekler mi tepkiden korkup işlemezler kesin...

[hanifta]

bir de istirham ediyorum tarihi mustafa armağan gibi şarlatanlardan öğrenmeye kalkışmayın...

ülkemizde değerli tarihçiler var halil inalcık(tarihçilerin kutbu) gibi ilber ortaylı gibi...

[Ilelioglu]

Bircok yazi okudum. Tarihciler maalesef ikiye ayrilmis durumda;

1) Hürrem Sultan ile Rüstem Pasa suclu;
2) Sehzade Mustafa'nin isyan plani vardi veya hatalari da vardi;


Aslinda birincisi cok net. Hürrem Sultan ile Rüstem Pasa'nin oyunlarina kurban gitti Sehzade. Burada belki söyle bir soru sorabiliriz.

Tarihcilerin hem fikir oldugu bir konudan (Sultan Süleyman'in Istihbarat Agi) yola cikarsak, Hürrem ve Rüstem tarafindan yazilan sahte mektuplarin Sehzade Mustafa'ya degilde Hürrem ile Rüstem'e ait olduklari nasil tespit edilemedi? Madem cok güclü bir istihbarat söz konusu?

Bu sorunun cevabini söyle verebilirmiyiz? Sehzade'nin yazisi cok iyi taklit edilmis olabilir ve eger dogru ise Sehzade'nin mührü de calinip kullanilmis olabilir.

Ama ikincisi bu kadar net degil. Benim kafama takilan cok soru var ikincisi ile ilgili.

Sultan Süleyman'in cok güclü istihbarat aginin Sehzade tarafindan bilindiginden yola cikarsak, su soruyu sorabiliriz. Sehzade Mustafa böylesine riskli bir durumda Iran'a neden mektup yazip göndersin?

Diyelim ki gönderdi ve isyan plani var; Peki Sehzade bu denli güclüyken, halk ve yeniceriler kendisinin arkasindayken, cagrildigi Konya'ya tüm uyarilara ragmen neden gitti? Madem isyan plani vardi, bunu neden devreye sokmadi? Tarihcilere göre devasa bir güce sahipti Sehzade. Istese tahti cok rahat elde edebilirdi deniliyor?

Hadi isyan icin gecerli neden degildi bunlar; Peki ya Babasinin yanina girmeden silahlari alindi, istese yine o an isyan edemezmiydi, madem isyan düsüncesi vardi? Üstelik Sultan Süleyman'in yanina sadece Sehzadeler silahli girebilirler.

Babasina cok güvendi diyenler cikabilir, ama daha önce Baba-Ogul kavgalari Sehzade tarafindan cok iyi biliniyor, buna ragmen Babasina cok güvenmis olamaz.

..

[Ilelioglu]

Mustafa tahta geçse idi 53 yaşında olacaktı,o yaştan sonra da çok büyük bir geleceğin olması beklenemezdi zaten.
Dolayısı ile selim başa geçti bunlar oldu demek doğru olmaz;Bir hukuk devleti olan Osmanlı Devleti'nde kanunlar şeri kanunlardır ve nasıl Türkiye Cumhuriyetinde kanunlar yasaya uygun olmak zorunda ise ferman ve kararlarda şeri hukuka uygun olmak zorundadır. Bu cümleden yola olarak, o dönemde Şeri kanunun başı olan Şeyhü'l-İslam Ebussut Efendidir. Kanuni Han'da devlet adamlarından raporlar alarak ve şeyhül-islamdan fetva alarak bu kararı vermiştir. Yani kendi kafasına göre Hürrem Sultan sözü ile yaptırdığı bir şey yoktur. Eğer ortada bir haksızlık varsaki bu ahirette belli olur, Kanuni'nin değil, ona yalnış istihbarat ve rapor veren devlet adamlarının hatasıdır. Ez-cümle şeyhül-islamın fetva vermesi bu olayın doğru olduğu anlamına gelmez diyen ademler ise; Osmanlı tarihinin en büyük en alim ve 30 yıllıl şeyhül-islamın ilminin mertebesini bimeden cahilce yorum yapmaktadırlar. Hürrem Sultanın lafı ile şehzade Mustafa kıydı denilen Kanuni, 10 yıl sonra'da Hürrem sultanın oğlu ve padişah olmasını istediği Şehzade Beyazidi'de yine şehzade Mustafaya benzer suçlamalar nedeni ile öldürtecektir. Tarihi metoddan yoksun, günümüz bakış açısı ile ve duygusallığı ile tarih hakkında hüküm verilmesi tarihe ihannettir.

38 yasinda olacakti eger tahta gecseydi, yani isyan edip gecseydi.

Yalniz Sehzade Beyazid'in durumu daha net. Kardesi ile catismalar ve isyan bayragini cekmesi sonunu getirdi. Sehzade Mustafa konusu bu kadar net degil.

..

[Anıl C]

Millet diziden öğrenecekleri yerine açıp iki kitap okusalardı bu kadar yaygara çıkmazdı.
Mustafa tahta geçse idi 53 yaşında olacaktı,o yaştan sonra da çok büyük bir geleceğin olması beklenemezdi zaten.
Dolayısı ile selim başa geçti bunlar oldu demek doğru olmaz;Bir hukuk devleti olan Osmanlı Devleti'nde kanunlar şeri kanunlardır ve nasıl Türkiye Cumhuriyetinde kanunlar yasaya uygun olmak zorunda ise ferman ve kararlarda şeri hukuka uygun olmak zorundadır. Bu cümleden yola olarak, o dönemde Şeri kanunun başı olan Şeyhü'l-İslam Ebussut Efendidir. Kanuni Han'da devlet adamlarından raporlar alarak ve şeyhül-islamdan fetva alarak bu kararı vermiştir. Yani kendi kafasına göre Hürrem Sultan sözü ile yaptırdığı bir şey yoktur. Eğer ortada bir haksızlık varsaki bu ahirette belli olur, Kanuni'nin değil, ona yalnış istihbarat ve rapor veren devlet adamlarının hatasıdır. Ez-cümle şeyhül-islamın fetva vermesi bu olayın doğru olduğu anlamına gelmez diyen ademler ise; Osmanlı tarihinin en büyük en alim ve 30 yıllıl şeyhül-islamın ilminin mertebesini bimeden cahilce yorum yapmaktadırlar. Hürrem Sultanın lafı ile şehzade Mustafa kıydı denilen Kanuni, 10 yıl sonra'da Hürrem sultanın oğlu ve padişah olmasını istediği Şehzade Beyazidi'de yine şehzade Mustafaya benzer suçlamalar nedeni ile öldürtecektir. Tarihi metoddan yoksun, günümüz bakış açısı ile ve duygusallığı ile tarih hakkında hüküm verilmesi tarihe ihannettir.

Sen ebusuud'u adam yerine koyanlardansin ama ben degilim. En büyük alimlerdenmişmiş. Pehh

[Selim Turan]

İlber Hoca son noktayı koymuştur bence.

[Pshycologist41]

Bircok yazi okudum. Tarihciler maalesef ikiye ayrilmis durumda;

1) Hürrem Sultan ile Rüstem Pasa suclu;
2) Sehzade Mustafa'nin isyan plani vardi veya hatalari da vardi;


Aslinda birincisi cok net. Hürrem Sultan ile Rüstem Pasa'nin oyunlarina kurban gitti Sehzade. Burada belki söyle bir soru sorabiliriz.

Tarihcilerin hem fikir oldugu bir konudan (Sultan Süleyman'in Istihbarat Agi) yola cikarsak, Hürrem ve Rüstem tarafindan yazilan sahte mektuplarin Sehzade Mustafa'ya degilde Hürrem ile Rüstem'e ait olduklari nasil tespit edilemedi? Madem cok güclü bir istihbarat söz konusu?

Bu sorunun cevabini söyle verebilirmiyiz? Sehzade'nin yazisi cok iyi taklit edilmis olabilir ve eger dogru ise Sehzade'nin mührü de calinip kullanilmis olabilir.

Ama ikincisi bu kadar net degil. Benim kafama takilan cok soru var ikincisi ile ilgili.

Sultan Süleyman'in cok güclü istihbarat aginin Sehzade tarafindan bilindiginden yola cikarsak, su soruyu sorabiliriz. Sehzade Mustafa böylesine riskli bir durumda Iran'a neden mektup yazip göndersin?

Diyelim ki gönderdi ve isyan plani var; Peki Sehzade bu denli güclüyken, halk ve yeniceriler kendisinin arkasindayken, cagrildigi Konya'ya tüm uyarilara ragmen neden gitti? Madem isyan plani vardi, bunu neden devreye sokmadi? Tarihcilere göre devasa bir güce sahipti Sehzade. Istese tahti cok rahat elde edebilirdi deniliyor?

Hadi isyan icin gecerli neden degildi bunlar; Peki ya Babasinin yanina girmeden silahlari alindi, istese yine o an isyan edemezmiydi, madem isyan düsüncesi vardi? Üstelik Sultan Süleyman'in yanina sadece Sehzadeler silahli girebilirler.

Babasina cok güvendi diyenler cikabilir, ama daha önce Baba-Ogul kavgalari Sehzade tarafindan cok iyi biliniyor, buna ragmen Babasina cok güvenmis olamaz.

..

Yazdığın sorularda tarihçilerin dedikleride gerçekten açık kardeşim. Sorularının tamamına katılıyorum. Burda öyle insanlar var ki kendi doğrularından başkasına itibar etmeyip yalan yanlışta olsa karşısındakinin fikrini aptalca diye yaftalayabilecek kadar sığ ve dar görüşlüler zira bunların msjlarına cvp vermek bile zül geliyor bana. Yok diziymişte yok bilmem neymiş. Adamlar milyon dolarlar verip öyle yada böyle tarhiçilerin bilgisi ışığında senaryo yazıyorlar elbette hepsinin yeke yek doğru olması söz konusu olamaz. Adı üstünde senaryo! Ama biz yaptığımız için bok atmak daha basit geliyo tabi. Tarihi, Kanuni'yi ya da başkasını lan kim biliyor o sarayda o odalarda neler yaşandığını noktasına virgülüne kadar ? Kim bilebilir yüzeysel bilgilerin ve günümüze ulaşmış birtakım belgelerin dışında. Hepiniz biliyosunuz madem İlelioğlu arkadaşın sorularına cevap verinde bizde aydınlanalım. Koca bir ülke onca insan Şehzade Mustafa'yı sevmiş benimsemiş onlar bilmiyordu zira aynı dönemde yaşadıkları halde siz biliyorsunuz hı hı.

[cem1990]

Sen ebusuud'u adam yerine koyanlardansin ama ben degilim. En büyük alimlerdenmişmiş. Pehh

Sen koysan ne koymasan ne

[Anıl C]

Sen koysan ne koymasan ne

Ee yani yaptigi katliamlara ortak olmana sasirmadim...
Merak etme benim koymama gerek kalmadi...

Antarktika McMurdo Araştırma İstasyonu'ndan gönderildi

[Selim Turan]

Antarktika McMurdo Araştırma İstasyonu'ndan gönderildi

http://forum.bordomavi.net/images/smilies/eek.gif

[Erbay]

Son günlerde facebookta falan bunu izlememiş, denk gelmemiş olamazsınız ama yine belirteyim dedim. Rivayet edilen bütün noktalar var çünkü.

NZAZrkt52U4

Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil ise, "Kanuni'nin öldürülmeden önce oğlu ile görüştüğü ve ona ağır sözler söylediği veya oğlunun öldürülüşünü çadırın iç bölmelerinden birinden izlediği gibi tezler bu oyunlardaki kurgulardan kaynaklanma olup tamamen hayal mahsulüdür" diyor.

Bahsettiği oyunlar Avrupa'daki trajedi ve operalar.

İlber Oltaylı : http://youtu.be/nVIFVvmlG54?t=2m52s

[cerasus]

http://www.idefix.com/kitap/sehzade-mustafa-ve-sehzade-bayezid-nasil-oldurulduler-aykut-can/tanim.asp?sid=PTZ1888C9M5M806OCIQJ

[Ilelioglu]

http://www.idefix.com/kitap/sehzade-mustafa-ve-sehzade-bayezid-nasil-oldurulduler-aykut-can/tanim.asp?sid=PTZ1888C9M5M806OCIQJ

Sanirim anlasilmayan bir nokta var;

Dizi izleyerek tartisma yarattigimiz algisi olusmus. Arkadaslar sanirim bu yüzden kitap öneriyorlar. Ilk önce sunu belirteyim. Tarihi bilmiyordum evet, bu dizi bende merak uyandirdi. Ama Basligi acmadan önce arastirdim ve bunuda ilk mesajimda belirttim. Tarihciler bu konuda ikiye ayrilmis durumdalar. Onun icin kesin bir kaniya varmak cok güc. Bu nedenle söz konusu tarih büyük ihtimalle her kitapta farkli anlatilmistir. Hatta kesin öyle, cünkü tarihciler arasinda da ayrismalar var.

Bu yüzden bu Basliga gerek duydum. Belki burada bizi aydinlatabilecek cok iyi tarihciler vardir diye.

..

[Alihan Ertürk]

Daha sonradan bazi kaynaklara gore 7 bazilarina gore ise 11 yasinda olan Sehzade Mehmed'in (Mustafa'nin oglu) de Sultan Suleyman'in emriyle oldurulmesi bana gore Sehzade Mustafa'yi aklamistir.

[TAHSİN 61]

Şu Diziyi izleyipte tartıyorsak vay halimize vay bitmişiz..

[cem1990]

Ee yani yaptigi katliamlara ortak olmana sasirmadim...
Merak etme benim koymama gerek kalmadi...

Antarktika McMurdo Araştırma İstasyonu'ndan gönderildi

Evet,beraber düşündük katliamları.
Ben fikir verdim o uyguladı
Te allahım.

[Anıl C]

Evet,beraber düşündük katliamları.
Ben fikir verdim o uyguladı
Te allahım.

resmi tarihin, 16. yüzyılın en büyük din bilgini diye tanıttığı gelmiş geçmiş en yobaz, en bağnaz iktidar yalakalarından biridir ebussuud efendi. kanuni süleyman zamanında şeyhülislamlık yapmış olan bu adam, yalnız bizim tarihimizi değil tüm islam aleminin atisini değiştirecek pek çok icraatta bulunmuş, akıl almaz fetvalarıyla gönüllerde taht kurmuştur. en sevdiği iş, fetva verip Alevi katletmek olan ebussuud efendi; o zamanların "gazali mi ibn i rüşd mü" kavgasinda gazali'dir efendim diyerek, medrese tedrisatından akli ilimleri yani felsefeyi, hendeseyi vesaireyi çıkarmış yerine fıkıh, kelam gibi daha faideli ilimleri sokarak aydınlık geleceğimizin orta yerine mühürlemiştir fetvalarını...

Siz devam edin yolunu izlemeye...

[cem1990]

resmi tarihin, 16. yüzyılın en büyük din bilgini diye tanıttığı gelmiş geçmiş en yobaz, en bağnaz iktidar yalakalarından biridir ebussuud efendi. kanuni süleyman zamanında şeyhülislamlık yapmış olan bu adam, yalnız bizim tarihimizi değil tüm islam aleminin atisini değiştirecek pek çok icraatta bulunmuş, akıl almaz fetvalarıyla gönüllerde taht kurmuştur. en sevdiği iş, fetva verip Alevi katletmek olan ebussuud efendi; o zamanların "gazali mi ibn i rüşd mü" kavgasinda gazali'dir efendim diyerek, medrese tedrisatından akli ilimleri yani felsefeyi, hendeseyi vesaireyi çıkarmış yerine fıkıh, kelam gibi daha faideli ilimleri sokarak aydınlık geleceğimizin orta yerine mühürlemiştir fetvalarını...

Siz devam edin yolunu izlemeye...

Birincisi uslubunuzu değiştirin
İkincisi benim gittiğim yol bellidir
Ayrıca ebussuud;"Kızılbaşların canları, malları helâldir, onlarla savaşırken ölmek şehitliğin en yücesidir" sözünü de bilirim
Yaptığı bir yanlış varsa da sevgili Şeyhülislam cezasını diğer tarafta çeker.
Neyse...
Ha bu arada geçmiş tarihe dil atıyorsan kaynak çıkar bizlerde bilgilenelim,insanlık hali bizler belki yanlış biliyoruzdur.

[Anıl C]

Birincisi uslubunuzu değiştirin
İkincisi benim gittiğim yol bellidir
Ayrıca ebussuud;"Kızılbaşların canları, malları helâldir, onlarla savaşırken ölmek şehitliğin en yücesidir" sözünü de bilirim
Yaptığı bir yanlış varsa da sevgili Şeyhülislam cezasını diğer tarafta çeker.
Neyse...
Ha bu arada geçmiş tarihe dil atıyorsan kaynak çıkar bizlerde bilgilenelim,insanlık hali bizler belki yanlış biliyoruzdur.

Umarim cezalarin en buyugunu cekiyodur
Bu laflarina ragmen hala siz 'sevgili' olarak bahsediyosaniz sizinle muhatap olmamin bi gayesi yok...