20. Yılında Srebrenica Katliamı - 11/07/1995

[beratika]

1995 Temmuzunun onbirinde tüm dünyanın ve BMnin önünde gerçekleşen kan donduran bu katliamın bu sene 20. yıldönümündeyiz.


Peki bu katliam Avrupanın gözü önünde nasıl gerçekleşti?

Yugoslavya'nın çöküşü üzerine 1992 yılında Sırpların Bosna'da başlattıkları soykırımın ardından bölgeye zoraki olarak müdahale eden Birleşmiş Milletler'in güvenli bölge ilan edilen 6 bölge arasında Srebrenitsa da bulunmaktaydı.

Savaştan önce nüfüsu 24 bin civarı olan kentin nüfusu diğer bölgelerden gelen mülteci göçleriyle 60 bin civarına gelmişti. Artık Srebrenitsa 'açlık' ve 'hastalıklar' ile mücadele eden bir 'toplama kampı'na dönüşmüştü.Müslümanların elindeki silahlar BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmıştı.

Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa'ya olan saldırılarını sıklaştırdıklarında müslümanların toplanan silahlarını geri almak için yaptıkları başvuru , sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi. BM yalnızca iki F16'yı kent üzerinde bir uçuş yaptırmakla yetindi.

Hollandalı askerler bir gece yarısı Bosna'daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generalden aldıkları emir doğrultusunda kenti boşalttılar. Savaş sırasında şehrin güvenliğinden sorumlu olan Hollandalı Komutan Thom Karremans kendisine sığınan 25 bin mülteciyi ve şehri Sırplara teslim etti.


Daha sonra orataya çıkan bir video kasedinde Sırp generalin kenti boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verirken görüntüleri çekilecekti.Bir hafta süren katliam II. Dünya Savaşı'ından sonra insanlığa yapılan en büyük suç olarak arşivlerde yer aldı.

Sırp saldırılarından kaçan binlerce Boşnak, BM tarafından “güvenli bölge” ilan edilen ve 400 Hollandalı barış gücü askeri tarafından korunan Srebrenitsa’ya sığındı. Sığınmacılardan yaklaşık 25.000’i, barış gücü askerlerince Srebrenitsa’ya birkaç kilometre mesafedeki Potaçari’de bulunan bir akü fabrikasına yerleştirildi.



Fabrikadaki savunmasız binlerce Boşnak, Hollandalı askerlerce 11 Temmuz 1995’te teslim edilen Ratko Miladiç, nam-ı diğer “Sırp Kasabı”, komutasındaki Sırp askerleri 12 yaş üstü tüm erkekleri bir yana, kadınları da diğer yana ayırdılar. Kadınlara tecavüz edildi, erkekler ise kamyon ve otobüslere doldurularak ölüme götürüldü.

Srebrenitsa’daki kıyımdan Tuzla’ya kaçmaya çalışan 12.000’i aşkın Boşnak, dağlık güzergâh üzerinde pusu kuran keskin nişancı Sırp askerleri tarafından âdeta tek tek avlandı. Dağlardaki bu zorlu kaçış yolundan yaklaşık 3.000 kişi sağ olarak Tuzla’ya ulaşabildi. Srebrenitsa’dan Tuzla’ya uzanan yolda 10 gün içerisinde 10.000’den fazla kişi katledildi.

Srebrenitsa’da yaşanan bu katliam Avrupa’da hukuksal olarak belgelenen ilk soykırım olarak tarihe geçti.
Lahey Adalet Divanı bir hafta süren katliamın bir 'soykırım' olarak kabul etti; ancak Sırbistan'ın sorumlu tutulmayacağına karar verdi.

Srebrenica katliamı,Yugoslavyanın dağılma sürecinde(92-95) Müslüman Boşnaklara uygulanan kırım,işkence ve kadınlara uygulanan sitematik tecavüzlerden sadece birisidir.

Bosna’da üç buçuk yıl devam eden savaşta 312.000 kişi hayatını kaybetti, 2 milyon kişi evini terk etmek zorunda kaldı. 27.734 kişi resmî kayıtlara kayıp olarak geçti. Toplu Mezarları Araştırma Enstitüsü’nün 18 yıldır sürdürdüğü çalışmalarda 20.000 kayıbın cesedine ulaşıldı, bunlardan yaklaşık 18.000’inin kimliği belirlendi. Toplu mezarlarda bulunan cesetlerin çoğu parçalandığı ve yakıldığı için kimlik tespit çalışmaları zorlukla sürdürülüyor.



DİPNOTLAR


-Srebrenitsa katliamı sorumlusu R.Mladiç öncesinde bir kameraya konuşarak , "İşte 11 Temmuz 1995'te Sırp şehri Srebrenitsa'dayız. Büyük bir Sırp bayramı arifesinde iken bu şehri Sırp milletine armağan ediyoruz. Nihayet, yeniçerilere karşı ayaklanmasından sonra bu toprakta "Türkler"den intikam almamızın vakti geldi" söylemiştir.(Aşırı milliyetçi Sırplar, Boşnaklar için "Türk", "Türkleştirilmiş Sırp" anlamına gelen "Turçin" veya "Poturci" ifadesi kullanıyor.)


-ELViSA LOKMAN:
Savaş başladığı zaman çocukluğum kesildi. En çok ihtiyacım olduğunda babam yanımda yoktu. Bodrumlar, tank sesleri, patlamalar vardı çocukluğumda. Ben cılız olduğum için su bulmaya gidiyordum. Hiç unutmayacağım ise Sırpların Akif abiyi öldürüp kafasıyla top oynamalarıydı. Srebrenitsa koruma altına alınınca çocukluğuma devam edeceğimi sanıyordum. Babamın ölümüyle yıkılmıştım. Babamı son gördüğümde sarılıp onu öpmediğim için kendimi asla affetmeyeceğim. Onu son kez gördüğüme inanmak istememiştim. Ama onu bir daha hiç göremedim. Kamplar, sefalet, oradan oraya sürüklendik. Bugün hâlâ karanlıktan korkuyorum, evde en küçük bir gürültüde çığlıkla uyanıyorum.


-Bir çocuğun dilinden Srebranitsa Ağıdı:
BOSNO MAJKO, SREBRENİCE SESTRO
Annem, annem seni hala rüyamda görüyorum
Ablam, abim, her gece sizi rüyamda görmeye devam ediyorum,
Ancak yoksunuz, yoksunuz, yoksunuz,
Sizi arıyorum, arıyorum, arıyorum
Nereye gitsem sizleri görüyorum,
Annem, babam, niye yoksunuz?
Bosnam, sen annem benimsin,
Bosnam, sana annem diyeceğim,
Bosna annem, Srebrenitsa ablam,
Tek başıma kalmayacağım.
Lanet olsun! Lanet olsun!
Lanet olsun! Lanet olsun!
Lanet olsun!
https://www.youtube.com/watch?v=JuJ_bAKwPW8

[beratika]

Rusya’dan Srebrenitsa tasarısına veto
Srebrenitsa katliamını soykırım olarak niteleyen ve kınayan BMGK tasarısı, çoğunluk tarafından kabul edilse de Rusya tarafından veto edildi.


Yakınlarını kaybedenler Srebrenitsa'da bulunan her toplu mezarda kimlik belirleyecek bir iz arıyor.



1995 yılında Sırplar tarafından Bosna-Hersek’in Srebrenitsa kentinde katledilen 8 bin 372 Boşnak’ın anılması amacıyla hazırlanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) bir kınama metni oylandı. Oylama sonucunda 15 Güvenlik Konseyi üyesinden 10’u Srebrenitsa katiamını soykırım olarak tanımlayan ve kınayan metni onayladı. Çin, Venezula, Angola, Nijerya çekimser oy kullandı. Konseyin daimi üyesi Rusya ise metni veto etti.
Rusya’nın BM Temsilcisi Vitali Çurkin tasarıyı “Çatışmacı, siyasi ve yapıcı olmayan bir metin” olarak tanımladı.
Tasarı katliamın 20. Yılı sebebiyle BMGK’ya getirilmişti. Rusya bu metin yerine daha genel ifadeler kullanan ve Bosna savaşını toplu halde kınayan bir metin istiyordu.
Tasarıda "Srebrenitsa'da işlenen soykırım ve bu savaşta işlenen kanıtlanmış tüm savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar en sert biçimde kınanır" ifadesi yer alıyordu. Kabul edilmesi durumunda BMGK kararıyla da Srebrenitsa'da soykırım işlendiği kabul edilmiş olacaktı.
Uluslararası Adalet Divanı ve eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, daha önce Srebrenitsa'da işlenen suçları soykırım olarak nitelendirmişti.

[beratika]

Marş Mira 2015


Ölüm yolunda "Barış Yürüyüşü" başladı


Srebrenitsa'daki soykırımdan kaçanların orman yolundan Tuzla şehrine ulaşmak için kullandığı ve halk arasında "ölüm yolu" olarak da bilinen "Barış Yürüyüşü" binlerce kişinin katılımıyla Nezuk kasabasından başladı.

1992-1995 Bosna savaşı sırasında Birleşmiş Milletler Srebrenitsa da dahil olmak üzere 6 bölgeyi güvenli bölge ilan etmişti. Hollanda birliği tarafından korunan şehir hiç bir savunma yapılmaksızın 11 Temmuz 1995 tarihinde Sırp güçlerine teslim edildi. Sırp kuvvetlerinden kaçmak isteyen 15.000 civarında Boşnak dağlara yöneldi.Sırplar, sözü geçen 15 bin kişinin nereden nereye gideceklerini, tüm yolları çok iyi biliyorlardı. Yol üzerinde onların geçecekleri yerlere tuzaklar kurmuşlardı. Üzerlerine beklenmedik saldırılar düzenliyorlardı. Bu yüzden Boşnaklar saklanabilmek için ormanlardan, dağlardan yürüyorlardı, yol iz bilmeden. Yoğun Sırp bombardımanı altında orman içlerinden gece gündüz yürüyerek kurtarılmış bölge Tuzla’ya ulaşmaya çalışan gruptan ancak 5.000’i bunu başarabilecekti. Uzun yıllar “Ölüm Yürüyüşü” olarak adlandırılan bu yolculuk “Barış Yürüyüşü” adı altında her yıl uluslararası katılım ile Srebrenitsa’ da ve bu yürüyüş yolunda hayatlarını kaybedenleri anmak için tekrarlanıyor. 3 gün süren 110 Km’ lik bu yürüyüşe isteyen herkes katılabiliyor.

[Tolga]

Rabbim hepsinin mekanlarını cennet eylesin.

Saygı duyulacak ırklardan biridir Boşnaklar. Yıllardır Hristiyanların saçma inançlarına ve hurafelerine karşı asla boyun eğmemişlerdir. Her ne kadar Osmanlı Devleti sayesinde Müslüman olmuş olsalar da Boşnaklar kendi iradeleriyle İslâmiyeti seçmişlerdir.

Hristiyanlığın, Yahudiliğin vesairenin, İslâmiyet hariç her türlü dinin güzel gösterilmeye çalışıldığı dünyamızda verilecek tek cevaptır Srebrenisa.

Ne yazık ki Ülkemizde de bu bilinçle yetişen halkin azaldığı, gereksiz kafatasçılığı yahut gereksiz entellik gibi düşünceler çoğaldığı için gerçek dostlarımızı, kardeşlerimizi tanımaz ve görmez olduk. Bu gibi birçok olayı biz kendi ülkemizde yeterince savunamazken başkalarından neler bekliyoruz ...

[Emre İskender]

Srebrenitsa ve Bosna da yapılan zulm ölümler hiç bir zaman yapanların dini ve ırkı üzerinden sorgulanmadı.

Lakin tüm saldırılar dinen ve ırk yüzündendi...

Ama hala barbar Türkler ve islamcı teröristler ifadeleri tüm dünyada nedense ilk dile getirilenlerden...

Allah tüm Bosnalı Şehitlerin mekanlarını cennet eylesin...

[ysngmz]

Bosna bizim balkanlardaki mirasımız. Sahip çıkmalıyız

[Courage]

Sırpların vahşetinden çok kendilerine emanet edilmiş insanları zalimin eline teslim eden ve Avrupanın sözümona adaletini temsil eden , karar verici merkezlerini de ülkesinde barındıran Hollanda bu katliamda suçludur.

Rahmetli Aliya'yı cephede düşüremeyeceğini anlayıp sivillere alabildiğince vurararak masada hizaya getirme taktiğinin en iğrenç uygulama sahasıdır Srebrenitsa.

...

İşkencelerle ,tecavüze maruz kalarak şehit olan bütün kardeşlerimize Allahtan rahmet diliyorum mekanları cennet olsun.

Bi günah öldüler ,haksız yere ve adice....

[beratika]

Hepiniz katılıyorum.Keşke çok güçlü bir devletimiz olsaydı da bu kadar kültür ve tarih benzerliğimiz olan bu halkı kurtarabilseydik.




Srebrenica soykırımında hayatını kaybeden ve kimlik tespiti yapılan 136 cenazeyi taşıyan konvoy Saraybosna'dan geçerek Potoçari'ye geldi.Soykırımın üzerinden
20 yıl geçmesine rağmen hala toplu mezar bulunuyor.

[Yiğit Gayretli]

Ne büyük bir acı...

İnsanlık tarihinde koca bir yara ve kara bir leke olarak durmaya devam ediyor. Ancak bu kadar gündem olabiliyor. Yazık...

[beratika]

HASAN NUHOVİÇİN LİSTESİ....

Hasan Nuhanoviç, o gün yaşadığı olayları 11 Temmuzda anılacak Srebrenitsa soykırımının 15. yıl dönümünden önce AA muhabirine anlattı. Saraybosna’da makine mühendisliği eğitimi aldığını ve savaş başladığı sırada okulu yarıda bırakarak, Bosna’nın doğusunda bulunan Vlasenica kasabasında yaşayan ailesinin yanına döndüğünü ifade eden Nuhanoviç, buranın Sırp askerlerince işgal edilmesi üzerine ailesiyle 1992 yılında Srebrenitsa’ya sığınmak zorunda kaldıklarını söyledi.

Önce gönüllü olarak sonra da resmen BM’de tercüman olarak görev yapmaya başladığını belirten Nuhanoviç, bu görevini Srebrenitsa kuşatması sırasında ve Potoçari kampında sürdürdüğünü anlattı.
Nuhonviç, kampa sığınan sivil Boşnaklar arasında annesi, babası ve kardeşi Muhammed’in de bulunduğunu ve onların ölüme gidiş anını hiçbir zaman unutamadığını belirtti. Nuhanoviç, 11 Temmuz 1995 tarihinde Ratko Mladiç ve birliklerinin Holllanda askeri gücünün hiçbir direnişiyle karşılaşmadan, silahlardan arındırılmış Srebrenitsa’ya girdiğini ifade etti.

Şehrin düşmesi üzerine insanların büyük bir korku içerisinde Srebrenitsa yakınlarındaki Potoçari köyünde bulunan Hollanda askeri kampına doğru kaçmaya başladığını anlatan Nuhanoviç, "Bu insanlardan 6 bin kadarı kampa girmeyi başarırken, geri kalanı ya kampın çevresinde toplandı veya Tuzla kentine gitmek üzere dağlara kaçtı. Srebrenitsa’dan kaçan bu insanların peşinden yarım saat sonra kampın kapısına kadar gelen Ratko Mladiç, kimseye bir kötülük yapılmayacağını açıkladı. Mladiç, daha sonra kampın sorumlusu Albay Karremans ile yaptığı toplantıda, kampın içindeki ve etrafındaki Boşnakların kendisine teslim edilmesini, aksi takdirde kampı bombalayacağını söyledi" dedi.

Mladiç’in emri doğrultusunda, kampta bulunan mültecilerin tamamının Sırp birliklerine teslim edilmesinin istendiğini ifade eden Nuhanoviç, buna karşı geldiğini, bu insanların o insanlara teslim edilmesi halinde öldürüleceklerini kampın sorumlusu komutana anlattığını bildirdi.

Nuhanoviç, ancak kamp sorumlusu komutandan olumsuz yanıt aldığını ve o insanların Sırp birliklerine teslim edilmesine karşı koyamadığını ifade ederek, şöyle konuştu:

"Bunun üzerine ailemin kampta kalmasını sağlamak istedim, ancak bunda da başarılı olamadım. Kampı kuşatan Sırplar içeriye sığınan Boşnak mültecilerin kendilerine teslimini istiyorlardı. ’Sadece kamp görevlileri içeride kalabilecek, aksi takdirde kamp bombalanacak’tı şeklinde tehdit ediyorlardı. Hollandalı komutan bu baskıya direnemedi ve hemen personelin listesinin hazırlanmasını istedi. Listedekiler kalacak, diğerleri Sırplara teslim edilecekti."

Nuhanoviç, olayın en acı yanı olarak kararı mültecilere açıklama görevinin kendisine verildiğini belirterek, "(Sizi teslim edecekler) deyince mültecilerden feryatlar yükseldi. Bu feryatları hayatımın hiçbir döneminde unutamadım" dedi.


KAMPIN ÖNÜNDE İNSANLAR ÖLDÜRÜLÜYORDU

Kampın 13 Temmuzda boşaltılmaya başlandığını, mültecilerin Hollanda askerlerinin silah zoruyla, tek sıra haline getirilerek Sırp askerlerine teslim edildiğini anlatan Nuhanoviç, o gece yaşananları şöyle anlattı:

"Bu insanlara hiçbir şey yapmayacağını söyleyen Sırplar, 11 Temmuz 1995 ile 17 Temmuz 1995 tarihleri arasında, kadınları ve çocukları ayırt ederek yaklaşık 8 binden fazla genç ve yetişkin erkeği katletti. En büyük katliam 11-12 Temmuz 1995’te yaşandı.
Potoçari kampından zorla dışarı çıkarılıp Sırplara teslim edilen Srebrenitsalı erkekler ya kampın yakınlarında öldürülüyor ya da en yakın yerleşim yerlerine götürülüp orada katlediliyorlardı. Bütün bu olup bitenleri gören ve başlarına gelecekleri anlayan mülteciler korkuyla çığlıklar atıyor ve Hollandalı askerlere yalvarıyordu. Hollandalı askerler, mültecilere kampı terk etmenin dışında hiçbir alternatif bırakmadı. Kamp etrafında vahşi hayvanlar gibi boğazlanan insanların feryatları gece boyunca devam etti. Dünya bu vahşi olayı sadece seyretti."


AİLESİNİ KURTARMA GİRİŞİMİ

Anne ve babası ile kardeşini birlikte çalıştığı, tercümanlığını yaptığı Hollandalı komutanlara yalvarmasına rağmen kurtaramadığını ifade eden Nuhanoviç, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bunun üzerine kardeşimi kurtarmak için bir formül aradım. Kamp komutanına verdiğim ’kalacaklar’ listesine o zaman 19 yaşında olan kardeşim Muhammed’i de ekledim.

Listeyi inceleyen Hollandalı komutan bu ismi bana sordu. ’Yeni alınan temizlikçi’ dedim. ’İki hafta önce alınmıştı, ama Sırp kuşatması nedeniyle işe giriş formaliteleri tamamlanamadı’ şeklinde sözlerimi sürdürdüm. Ancak, komutan, ’böyle birisi bizde çalışmıyor’ diyerek, listeden kardeşimin adını sildi. Bu kardeşimin ölümü anlamına geliyordu."

Bunun üzerine ailesiyle birlikte kamptan ayrılmaya karar verdiğini söyleyen Hasan Nuhanoviç, ancak babasının ve kardeşinin bu isteğine karşı çıktıklarını kaydetti.

Babası ve kardeşinin, kendisine, "Sen kalmalısın ve bu yaşananları tüm dünyaya anlatmalısın" sözleri üzerine kampta kaldığını ifade eden Hasan Nuhanoviç, annesinin bir otobüse bindirilerek bilinmeyen yere götürüldüğünü, babası ve kardeşinin ise kampa yakın bir yerde öldürüldüğünü açıkladı.


"Diğer hayatım ise gördüklerim, yaşadıklarım ve unutamadıklarım. Kampa sığınan mültecilerin Çetniklere teslim edilirken bana olan bakışlarını, çığlıklarını unutamıyorum. Annemi, babamı, kardeşimi ölüme yolcu ettiğim anı unutamıyorum. Katillerin serbest gezmesini ise kabul edemiyorum."


HOLLANDA ASKERLERİ ÜLKELERİNİN İTİBARINI DÜŞÜNMEDİ

Tercüman olarak görev yaptığı sırada, Hollandalı askerlerin insanların öldürülüşüne aldırış etmediğine, yalan söylediklerine tanık olduğunu anlatan Hasan Nuhanoviç, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Kendi canlarını kurtarmak için çaba gösterdiler. Vicdansızlık yaptıkları umurlarında değildi. Orada Müslümanların öldürülüşü belki umurlarında olmayabilirdi, ancak kendi ülkelerinin itibarını düşünüp o masum insanları kurtarmalıydılar. Bu bölgede Fransızlar veya İngilizler olsaydı, durum böyle olmazdı. Onların da Boşnakları çok sevdiklerinden bu sözü söylemiyorum. En azından onlar kendi ülkelerinin itibarını kurtarmak için bizim insanımızı canilerin eline teslim etmezdi."

Hollandalı çeşitli sivil toplum örgütlerinin kendisiyle o sırada bölgede görev yapan Hollandalı askerleri görüştürmek istediğini de ifade eden Hasan Nuhanoviç, "Askerler, şimdi kalkmış olayı inkar etmeye çalışıyor. Yalan söylüyorlar. Onlar o masum insanları Çetniklere kendi elleriyle teslim ettiler. Bu insanlarla nasıl görüşebilirim."

Halen Saraybosna’da yaşayan Hasan Nuhanoviç, o dönemde yaşadığı olayları ve elindeki belgeleri bir araya getirerek, 2007 yılında "Birleşmiş Milletler Bayrağı Altında/Uluslararası Toplum ve Srebrenitsa Katliamı" adıyla bir kitap kaleme aldı. Nuhanoviç, Boşnakça ve İngilizce yayımlanan kitabının Türkçe olarak da basılmasını çok arzu ettiğini söyledi.

[beratika]

"Haberleri izlemek için televizyonu açtığımda on yıldır ardından gözyaşı döktüğüm küçük oğlumu gördüm. Çok zayıflamış, bitkin düşmüştü. Sırp Çetnikleri onları bir arabadan indiriyordu. Önce dördünü kurşuna dizdiler. Sonra oğlumu gördüm. Yanındakini de öldürdükleri zaman geriye döndü. Sanki yardım istiyordu. Oturduğum yerden televizyona doğru koştum ama ikinci adımda bayılmışım. Oğlumu da kurşuna dizmişlerdi."

Bu ifadeler Nura Alispahiç'e (61) ait. Çocuklarını kaybeden binlerce Boşnak anne gibi aradan geçen yıllar acısını dindirmemiş. Onu diğerlerinden daha fazla etkileyen olay, iki yıl önce DNA testiyle kemikleri bulunan küçük oğlunun katledilişini televizyondan izlemek zorunda kalması. Tuzla kenti yakınlarındaki mülteci kampında kızı Makbule ile yaşayan Nura Alispahiç, haberleri dinlemek için açtığı televizyonda, küçük oğlu Azmir'in öldürülüşüne şahit oldu. Aslında oğlunun şehit edildiğini biliyordu ama görüntülere kadar kabullenmek istememişti: "Binlerce kişi Hollanda askerlerinin bulunduğu fabrikaya sığınmıştık. Fakat, onlar bizi Sırplara teslim etti. Oğlum kuşatmayı yarmak için ormandan çıkış arıyordu. Ona son kez sarıldığım anı unutamıyorum."

[Külünkoğlu]

Avrupa’nın orta yerinde göz göre göre yaşanan soykırım’ın izlerini gidip yerinde görme fırsatını bulmuştum. 11 Temmuz 1995 Srebrenitsa katliamının anısına Bosna Hersek gözlemlerimi sizinle paylaşayım istedim.




İlk önce Saraybosna’nın çoğu yerinde karşınıza çıkan Fatih Sultan Mehmet Han’nın 28 mayıs 1463 tarihli ahidnamesinden başlamamız lazım.

"Ben ki Sultan Mehmet Han'ım; sıradan ve seçkin bütün insanlar tarafından bilinsin ki, bu padişah buyruğunu ellerinde bulunduran Bosnalı [Fransisken] ruhbanlara büyük bir lütufta bulunarak şunları buyurdum:
Adı geçenlere ve kiliselerine hiç kimse engel olmayacak ve sıkıntı vermeyecektir ve onlar sakınmaksızın ülkemde yaşayacaklardır. Ve kaçıp gidenler bile güven içinde olacaklardır.
Gelip ülkemizde korkusuzca oturacaklar ve kiliselerine yerleşeceklerdir. Ne ben, ne vezirlerim, ne kullarım, ne uyruklarım, ne de ülkemin bütün halkından hiç kimse adı geçenlere kendilerine ve canlarına ve mallarına ve kiliselerine ve dışarıdan ülkemize gelenlerine dokunmayacak, saldırıp incitmeyecektir. Yeri, göğü yaratan Rızıklandırıcı adına ve Kur'an adına ve ulu Peygamberimiz adına ve yüz yirmi dört bin peygamber adına ve kuşandığım kılıç adına yemin ederim ki, bu kişiler emrime itaat ettikleri sürece, bu yazılanlara hiç kimse uymazlık etmeyecektir.
Böyle biline.”



Okuduğunuz gibi bu ahidname çağlar ötesinde insan hakları evrensel beyanamesi gibi durmaktadır.
Boşnaklar’ı sırf müslüman oldukları için katleden Sırplar ve Hırvatlar üstte yazılan Ahidnameye karşın bu katliamı gerçekleştirmişlerdir.

[Külünkoğlu]

Eminim bilmeyenler vardır bir ilginç notu da paylaşayım.

Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatlar köken itibarı ile hepsi amca çocuğudur.

Boşnaklar Müslüman, Sırplar Ortodoks, Hırvatlar ise Katolik inancına mensuplar.
Biz “Boşnak” deriz ama Sırplar ve Hırvatlar Boşnaklara “Turk” veya “Turcin” demişlerdir.

Bosna’ya gitmeden önce nedense bende şöyle bir kanaat vardı “Hırvatlar Sırplar’dan biraz daha iyidir”
Fena halde yanıldığımı Ahmediye köyünde anladım.

Bu köyde 15-20 yıldır öğretmenlik yapan bir hırvat, kimisini 2 yıl kimisini 6 yıl okuttuğu bir anlamda babalık yaptığı yaşları 8 ila 11 arasında değişen Boşnak çocuklarını silah kullanmadan sınıfta satırla parçalayarak öldürdü. Katolik diyoruz Ortodoks diyoruz ama benim gözlemlediğim Saraybosna’na Srebrenitsa’da ve binlerce köyde yapılanlar herhangi bir dine mensup insanların yapacağı şeyler değildi.

Bu da o köyün anısına yapılan anıt.



Aynı köyde insanlar camiye toplanarak yakılarak da öldürüldü. O görüntüleri paylaşmıyorum.

[Külünkoğlu]

Saraybosna, Bosna Hersek dediğiniz zaman Aliya İzzetbegoviç’e ayrı bir sayfa açmadan olmaz.
Saraybosna kuşatma altında iken bir röportajını okumuştum bir soru soruluyor bu veli insana,

- Neden bu kadar şiddetli savunuyorsunuz Saraybosna’yı uygun şartlarda bir barış yapılamaz mı ?
- Biz burda sadece Saraybosna'yı değil İstanbul’u da savunuyoruz.

Evrensel bakış açısısından etkilenmemek mümkün değildi.

Efsanevi bir çok sözü var Aliya İzzetbegoviç’in başka bir tanesi de şuydu.
Hırvatlar Mostar’ın tepesine tahrik amaçlı haç diktiklerinde şu cevabı verir “en yükseğe de dikseniz bu haçı nereye giderseniz gidin üstünde mutlaka bir hilal göreceksiniz”




Aliya İzzetbegoviç apayrı bir yazı konusudur. Vasiyetiyle bitireyim.
“Öldüğümde beni Şehitlerimizin yanına götürün”

“Şehitlerim(iz)” ifadesini yanındakilerin anlamaması mümkün değildi.

Ve onu öldüğünde Türk Şehitleri ile Boşnak Şehitlerinin beraber yattığı Şehitliğe götürdüler.

Bu da Aliya İzzetbegoviç’in yattığı mütevazi kabrinden bakış açısı,sağdaki Türk şehitliğidir.

[Külünkoğlu]

Travnik diye bir şehirleri var Osmanlı’ya en çok devlet adamı yetiştirmiş şehirlerden bir tanesi inanılmaz güzellikte bir yer. Zaten Fatih Sultan Mehmet Han’da suyundan içer içmez medreslerin yapılmasını emretmiş. Aşağıda Travnik kalesinden çektiğim fotografta bu medreseler gözükmektedir.





Bosna nehrinin doğdu kaynak.

[Külünkoğlu]

Saraybosna’ya dönecek olursak,
Üstten bakılınca şöyle bir şehir.
Etrafı dağlarla çevrili iklimini belki de kışın gittiğim için Karadeniz’e çok benzettim tek farkı denizin olmayışı.



Adriyatik tarafına bakan Hersek tarafı ile Saraybosna arasında 18 derecelik bir fark var.

Osmanlı her gittiği yere mutlaka Cami, Medrese, Hamam ve Saat kulesi yapmış. Bu da Hersek tarafındaki Poçitel Köyü.



Köyler genellikle böyle.

[Külünkoğlu]

Saraybosna Başçarşı’daki Gazi Hüsrev Paşa cami

Cami kapalı ve ezan okunmuyor!



Savaşın izlerini hemen her yerde görmek mümkün.

[Külünkoğlu]

Bosna savaşının iki özeti, savaşın adaleti ve sonucu.





Katliamlara ilişkin bir çok şey yazılabilir.Ama bir kaç cümle söylemeden geçmek olmaz.
Sıpların keskin nişancılarına “ne olur bende bir “Türk” öldüreyim” diyerek insanları katletmek için sırplara 500 dolar para veren Alman, İngiliz, Fransız, Rus, İtalyan köşe yazarlarının olduğu söylendi bize. Ve bunlardan bazıları hayatta, hala gazete köşelerinde yazarlık yapanları da var. İnsanları öldürdükleri bu görüntüleri çoğu kereler zevkle paylaşmışlar.

Bosna Hersek diye bir ülke var. Aynı zamanda Hırvatistan ve Sırbistan diye ülkeler de var.
Hırvatistan’da ve Sırbistan’da Boşnakların yaşamasına imkan yok. Ama Bosna Hersek’de durum öyle değil. Hırvatlar ve Sırplar her türlü ekonomik, siyasi ve sosyal zorluğu çıkartıyorlar.

Şöyle bir örnek vereyim Bosna Hersek’te bir futbol takımının antrenörü Boşnak ise yardımcı antrenörü sırp, kaleci antrenörü hırvat olmak zorunda, o derece diyeyim de gerisini siz anlayın.

Bana kalırsa üzülerek söylüyorum, Boşnak nüfusu arttıkça bu durum daha da çekilmez hal alacak belki de 15-20 yıl içerisinde yeni bir savaş patlak verecek. Çünkü para dahil hiçbir şeyin doğru düzgün kullanımına izin verilmiyor Bosna’da. Geçmiş ise bir saniye bile unutulmamış unutulmuyor.

[Harun-61]

Arkadaslar konu'nun özü aslinda bu. Yok Hollanda'li Sirplara teslim etmis v.s.
Hepsi'ni ne mal dolugunu bilmiyormuyuz ?

[Harun-61]

Srebrenitsa'da soykırım yapan Sırp ordusunun komutanı Ratko Mladiç, yapılacakları açık açık söylüyordu. #Srebrenica

[Emre İskender]

Gitmeyi erteleyip duruyordum artık hızlandırmak gerekti...

[beratika]

Keşke Potoçariye gidebilip bare cenaze namazlarını kılabilsek.

Katliamın üzücü sonuçlarından biri de 1991 de Srebrenitsada %75 Müslüman varken artık %5 civarında kalması ve şehrin Bosna'daki Sırp Cumhuriyetinde kalması.
Dayton Anlaşmasının getirdiği devlet düzeni de çok karışık şu anda 5 cumhurbaşkanı, 14 başbakan, 180 bakan, 760 milletvekili ile yönetilmeye çalışılıyor.

[beratika]

Sırbistan Başbakanı, Srebrenitsa'da Saldırıya Uğradı

Srebrenitsa Katliamı'nın 20'nci yıldönümü anmasına katılan Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vuçiç, öfkeli bir grubun taşlı ve şişeli saldırısına uğradı.

Srebrenitsa soykırımının 20. yılı dolayısıyla düzenlenen cenaze törenine katılmak üzere Potoçari Anıt Mezarlığı'na gelen Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vuçiç, buradaki vatandaşlar tarafından protesto edildi.

TAŞLADILAR

Soykırım kurbanlarının defnedildiği alana girerken ıslıklanan Vuçiç'e bazı vatandaşlar taş ve su şişeleri fırlattı. Saldırı sırasında Vuçiç'in gözlüklerinin düştüğü görüldü. Soykırım anıtına çiçek bıraktığı sırada "adalet" ve "Vuçiç dışarı" sloganları atan kalabalığın fiziksel saldırı girişiminde bulunması üzerine Vuçiç, Potoçari Anıt Mezarlığı'ndan çıkarıldı.



SAĞDUYU ÇAĞRISINDA BULUNULDU

Bu arada, bir grup vatandaş, üzerinde Vuçiç'in Bosna'daki savaş öncesinde söylediği "Öldürülen her Sırp için biz de 100 Müslüman öldüreceğiz" sözlerinin yazılı olduğu büyük bir pankart açıldı. Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Husein Kavazoviç, mezarlıktaki vatandaşlara sağduyulu olmaları çağrısında bulunarak, "Buraya farklı amaçlar için gelenlere doğru değil, kıbleye doğru dönün ve cenaze namazını kılın" dedi.

[Mustafa ÖZDEMİR]

Suriyede yaşananları gördükçe anlıyorumki ölen müslümansa problem yokmuş

[oflubektas]

Her şey, Tito öldükten sonra yerine geçen Miloseviç'in, 1.Kosova Savaşı (1389)'nın 600. yılında Kosova'da yaptığı büyük mitingle başlamıştı. Yogoslavya'nın devlet başkanı olacak herif, canhıraş bir şekilde sadece ve sadece Sırbistan'ı savunurken diğer milletlerin bu adama bağlılık arzetmesini kimse bekleyemezdi. Slovenya ve Hırvatistan'ın bağımsızlığı kabul edilirken, Bosna'nın bağımsızlığı batılılar tarafından kabul edilmeyince gemi azıya alan Sırp çetelerinin katliamı kaçınılmaz oldu. Yukarıda Metin Abi'nin dediği gibi, Avrupa'nın güdümündeki Hırvatlar da, Rusya'nın hamiliğini yaptığı Sırplar'la birlikte bu büyük katliama katıldı. Hatta meşhur Mostar Köprüsü'nü patlatan da Hırvat topçularıdır. Ağır katliamlar sonunda dikte edilen Dayton Barışı da çözüm değildir, aksine etnik yapının çoğunluğunu oluşturan Bosnalı Müslümanlar'ın eline, aynı bölgede Bosna Sırp ve Bosna Hırvat Cumhuriyeti olarak iki özerk bölge daha bırakmış ve Boşnaklar bu duruma razı edilmek zorunda kalmışlardır. Sonunda dünyanın en batılı, en modern ve en hoşgörülü Müslüman halkı olan Bosna Müslümanları'nın bu ağır zulüm ve katliamlara rağmen kimliğini korumaları ve asla hiçbir terör yöntemine başvurmadan, hatta kendi lehlerine hiçbir haksızlık talep etmeden yaşamaya çalışmaları da takdir edilmelidir.